Η επιστράτευση συνιστά βασικό μέσο ενίσχυσης της Εθνικής Άμυνας και τίθεται σε εφαρμογή όταν η χώρα αντιμετωπίζει απειλές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, προβλέπεται η μαζική επαναφορά των εφέδρων στο Στρατό.
Αν και για τον μέσο πολίτη φαντάζει ως ένα ενδεχόμενο που δύσκολα θα συμβεί, πρόκειται για μια διαδικασία με σαφές νομικό πλαίσιο, η οποία έχει ενεργοποιηθεί επανειλημμένα στην ιστορία της Ελλάδας.
Αναλυτικότερα, μετά την ολοκλήρωση της θητείας τους, οι στρατεύσιμοι απολύονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά παραμένουν σε «εφεδρεία» με Ειδικό Φύλλο Πορείας (ΕΦΠ), το οποίο επιτρέπει την άμεση επαναφορά τους στον στρατό, σε περίπτωση ανάγκης.
Η επιστράτευση σκοπεύει:
- στην ενίσχυση των υφιστάμενων μονάδων,
- στη συγκρότηση νέων μονάδων,
- στην κινητοποίηση ανθρώπινων και υλικών πόρων.
Στάδια και τύποι επιστράτευσης
Γενική Επιστράτευση – Πορτοκαλί Συναγερμός
Σε περιόδους έντασης ή έκτακτης ανάγκης, η πολιτεία μπορεί να προχωρήσει σε μερική ή γενική επιστράτευση. Οι έφεδροι καλούνται να παρουσιαστούν άμεσα με Φύλλο Ατομικής Πρόσκλησης (ΦΑΠ), το οποίο επιδίδεται ακόμα και τις νυχτερινές ώρες από την Αστυνομία ή τις Στρατιωτικές Αρχές.
Σε παραμεθόριες περιοχές, η προθεσμία είναι 2-4 ώρες, ενώ σε άλλες περιοχές, καθορίζεται αναλόγως της απόστασης.
Όσον αφορά τις μετακινήσεις, αυτές καλύπτονται από το κράτος με ειδικά κουπόνια μεταφοράς.
Γενική Επιστράτευση – Κόκκινος Συναγερμός
Σε κατάσταση πολέμου ή γενικής απειλής, τα ηλικιακά και ιατρικά όρια ενδέχεται να παρακαμφθούν. Όπως ορίζει ο στρατιωτικός κανονισμός, «καλούνται όλοι όσοι είναι ικανοί να φέρουν όπλο».
Η επιστράτευση εφαρμόζεται σε δύο φάσεις:
- Πρώτη φάση: Άνδρες έως 41 ετών.
- Δεύτερη φάση: Άνδρες από 41 έως 45 ετών.
Όσοι είναι άνω των 45 ετών εξαιρούνται προσωρινά, εκτός εάν οι συνθήκες επιβάλλουν διαφορετικά. Προτεραιότητα δίνεται σε όσους έχουν «πράσινο» ΕΦΠ, δηλαδή κρίσιμες ειδικότητες. Όσοι έχουν «λευκό» ΕΦΠ ανήκουν σε δευτερεύουσες κατηγορίες.
Τρόποι ειδοποίησης εφέδρων
Η πρόσκληση μπορεί να γίνει με τους ακόλουθους τρόπους:
- Μέσω ΜΜΕ: Ανακοινώσεις με χρήση συνθηματικών λέξεων ή χρωμάτων από το ΕΦΠ (π.χ. «Ω-1», «Η-3», κωδικοί μονάδων).
- Με ΦΑΠ: Επιδίδεται από αστυνομικά ή στρατιωτικά όργανα.
- Με δημόσιες ανακοινώσεις / προκηρύξεις: Σε πολυσύχναστους χώρους ή τοπικά ΜΜΕ.
Τι πρέπει να έχετε μαζί σας
Μαζί σας πρέπει να έχετε τα εξής:
- Αστυνομική ταυτότητα
- Ειδικό Φύλλο Πορείας (ΕΦΠ)
- ΦΑΠ (αν έχει επιδοθεί)
- Ατομικό Βιβλιάριο Εκπαίδευσης
- Οποιοδήποτε δίπλωμα οδήγησης (αυτοκινήτου, μηχανήματος)
- Σακίδιο με ατομικά είδη και ξηρά τροφή για 2 ημέρες
Αναδρομή στο χρόνο - Ιστορικές επιστρατεύσεις στην Ελλάδα
1897: Πρώτη συγκροτημένη επιστράτευση λόγω απειλής από την Τουρκία.
1912: Ο Βενιζέλος υπογράφει την επιστράτευση για τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.
1940: Εφαρμόζεται πλήρως το σχέδιο επιστράτευσης – κινητοποιούνται 300.000 άνδρες.
1974: Κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, επιστρατεύονται 200.000 άνδρες.
1987: Τους πρώτους μήνες του 1987, η Τουρκία στέλνει διαδοχικά τα πλοία ωκεανογραφικών ερευνών Πίρι Ρέις και Σισμίκ στο Αιγαίο, κάνοντας ξεκάθαρο ότι δεν θα σεβαστεί την υφαλοκρηπίδα των ελληνικών νησιών. Ο στρατός βρίσκεται σε επιφυλακή και τελικά διατάσσεται Μερική Επιστράτευση.
1996: Τελευταία μερική επιστράτευση, λόγω κρίσης στα Ίμια.
