Ο θεράπων ιατρός είναι εκείνος που, λαμβάνοντας υπόψη το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, καθορίζει πότε και ποιες εξετάσεις αίματος χρειάζονται. Η επιλογή των αναλύσεων βασίζεται αποκλειστικά σε ιατρικά κριτήρια, ενώ είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο αιμολήπτης να έχει πλήρη ενημέρωση για την κατάσταση της υγείας του, τη φαρμακευτική αγωγή που ακολουθεί και τον λόγο για τον οποίο παραπέμπεται στις εξετάσεις.
Ωστόσο, δεν είναι σπάνιο η αιμοληψία να γίνεται χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα, καθιστώντας τα ανακριβή, και να οδηγήσει στην ανάγκη επανάληψης των εξετάσεων.
Παρακάτω παρατίθενται βασικές οδηγίες προετοιμασίας για συγκεκριμένες κατηγορίες εξετάσεων:
Γενικός βιοχημικός έλεγχος
- Απαιτείται νηστεία 10–12 ωρών. Το προηγούμενο βράδυ συνιστάται ελαφρύ γεύμα με χαμηλά λιπαρά.
- Το νερό επιτρέπεται και δεν επηρεάζει τα αποτελέσματα.
- Σε περιπτώσεις δύσκολης φλεβικής πρόσβασης, η κατανάλωση νερού πριν την αιμοληψία είναι χρήσιμη.
- Για μετρήσεις σακχάρου και ινσουλίνης, απαιτείται νηστεία 3–4 ωρών. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη δεν απαιτεί νηστεία.
- Οι εξετάσεις ήπατος, ΤΚΕ, CRP, γενική αίματος μπορούν να γίνουν και το απόγευμα.
- Η μέτρηση του σιδήρου συνιστάται να γίνεται πρωινές ώρες, λόγω διακυμάνσεων.
- Η CPK επηρεάζεται από φυσική άσκηση.
Έλεγχος πηκτικότητας
- Αν υπάρχει λήψη αντιπηκτικών, δεν πρέπει να λαμβάνονται το πρωί της εξέτασης.
- Συνιστάται νηστεία τουλάχιστον 2 ωρών.
Ανοσολογικός έλεγχος
- Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία.
- Η αιμοληψία μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα.
Ορμονολογικός έλεγχος
- Για τις περισσότερες ορμόνες δεν απαιτείται νηστεία.
- Παραθορμόνη και καλσιτονίνη: νηστεία 12 ωρών, αιμοληψία νωρίς το πρωί (7–10 π.μ.).
- Γεννητικές ορμόνες (FSH, LH, οιστραδιόλη, προγεστερόνη, Δ4-ανδροστενδιόνη): Η ημερομηνία του κύκλου επηρεάζει τα αποτελέσματα.
FSH, LH, οιστραδιόλη: 2η–4η ημέρα του κύκλου.
Προγεστερόνη: 21η ημέρα.
Δ4-ανδροστενδιόνη: Πρωινές ώρες, ιδανικά τις πρώτες 5 ή τις τελευταίες 15 ημέρες του κύκλου.
Τεστοστερόνη: Δεν απαιτείται νηστεία, αλλά η αιμοληψία πρέπει να γίνεται νωρίς το πρωί, αποφεύγοντας τη φυσική δραστηριότητα.
Προλακτίνη: Λήψη αίματος το πρωί, 2–3 ώρες μετά το ξύπνημα. Αποφυγή συγκεκριμένων φαρμάκων (π.χ. οιστρογόνα, φαινοθειαζίνες) για 2 ημέρες πριν.
Θυρεοειδικές ορμόνες: Η αιμοληψία πρέπει να γίνεται πριν τη λήψη θυροξίνης. Αν ληφθεί νωρίτερα, η πληροφορία πρέπει να δηλώνεται στο εργαστήριο.
Εξέταση β-χοριακής γοναδοτροπίνης (τεστ εγκυμοσύνης)
- Κατάλληλη μέρα: από τη 2η ημέρα καθυστέρησης της εμμήνου ρύσεως και μετά. Πιθανότητα ψευδώς αρνητικού αποτελέσματος αν γίνει νωρίτερα.
Νεοπλασματικοί δείκτες
- Μπορούν να διενεργηθούν οποιαδήποτε ώρα και χωρίς προετοιμασία.
- Για τον δείκτη PSA, αποφεύγονται: εκσπερμάτιση, προστατική μάλαξη, κυστεοσκόπηση και σοβαρή δυσκοιλιότητα, λόγω επίδρασης στην τιμή του δείκτη.
Μετά την αιμοληψία
Μετά τη λήψη αίματος, δεν πρέπει να σηκώνεται βάρος από το χέρι στο οποίο έγινε η αιμοληψία. Αν μεταφέρεται τσάντα ή άλλη αποσκευή, καλό είναι να χρησιμοποιείται το άλλο χέρι.
