Ξέρει κανείς πώς αποδίδεται στα ελληνικά το φερμουάρ και ποια είναι η ετυμολογία του; Πρόκειται για ένα αντικείμενο που χρησιμοποιούμε καθημερινά χωρίς δεύτερη σκέψη στα ρούχα, στις τσάντες, στις βαλίτσες. Λίγοι γνωρίζουν, ωστόσο, ότι στα ελληνικά διαθέτει και μια αυθεντική, καθαρά ελληνική ονομασία: τορμοσυνάπτης.
Η ετυμολογία της λέξης «τορμοσυνάπτης» είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και περιγράφει ακριβώς τη λειτουργία του αντικειμένου:
Τόρμος: σημαίνει μικρή προεξοχή, ξύλινο ή μεταλλικό δόντι.
Συνάπτω: σημαίνει ενώνω, συνδέω.
Ο τορμοσυνάπτης, λοιπόν, είναι ο μηχανισμός που μέσω μικρών "δοντιών" ενώνει δύο άκρες υφάσματος ή άλλου υλικού, προσφέροντας γρήγορο και ασφαλές κλείσιμο.
Αντίστοιχες νεολογικές απόπειρες απόδοσης ξένων λέξεων στα ελληνικά γίνονται και σήμερα, ειδικά σε τεχνολογικούς τομείς, με στόχο την προώθηση της ελληνικής γλώσσας.
Η εφεύρεση του φερμουάρ
Ο πρώτος άνθρωπος που συνέλαβε την ιδέα ενός μηχανισμού στερέωσης μέσω κρίκων και αγκίστρων ήταν ο Γουίτκομπ Τζαντσόν (Whitcomb Judson) το 1893. Παρουσίασε την εφεύρεσή του σε μια έκθεση στο Σικάγο, όμως το πρώτο σχέδιο δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένο — κολλούσε συχνά και δεν είχε την ευκολία χρήσης που γνωρίζουμε σήμερα.
Η τελειοποίηση ήρθε λίγο αργότερα από τον Γκίντεον Σούντμπακ (Gideon Sundback), Σουηδό-Αμερικανό μηχανικό, ο οποίος το 1913 σχεδίασε ένα πιο ανθεκτικό και εύχρηστο φερμουάρ, πολύ κοντά στη μορφή που έχει διατηρηθεί μέχρι σήμερα.
Χρονολόγιο εξέλιξης
Έτος Γεγονός
1893 Εφεύρεση του πρώτου φερμουάρ από τον Γουίτκομπ Τζαντσόν
1913 Βελτίωση του σχεδίου από τον Γκίντεον Σούντμπακ
1923 Καθιέρωση του όρου "Zipper" από εταιρεία κατασκευής υποδημάτων
Γιατί το φερμουάρ έγινε τόσο αναγκαίο;
Η επιτυχία του φερμουάρ οφείλεται σε μια σειρά παραγόντων:
Ταχύτητα: κλείνει και ανοίγει γρήγορα σε σχέση με κουμπιά ή κορδόνια.
Ασφάλεια: εξασφαλίζει πιο σταθερό κλείσιμο.
Ευκολία χρήσης: ακόμη και με το ένα χέρι ή σε δύσκολες συνθήκες.
Πολυχρηστικότητα: χρησιμοποιείται σε ρούχα, παπούτσια, τσάντες, ακόμα και σε βιομηχανικές εφαρμογές.
