Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητείται και ψηφίζεται, εντός της ημέρας, το σχέδιο νόμου «Ενίσχυση δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο - Σύσταση ηλεκτρονικών μητρώων έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου και λοιπές ρυθμίσεις αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης».
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δημιουργία Μητρώου Έντυπου Τύπου (M.E.T.) και Μητρώου Ηλεκτρονικού Τύπου (Μ.Η.Τ.). Η ένταξη των επιχειρήσεων των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας στα Μητρώα συνδέεται µε τη δυνατότητα καταχώρισης σε αυτά διαφήμισης από τον δημόσιο τομέα και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, και της συμμετοχής τους σε κρατικά προγράμματα ενίσχυσης. Επίσης, θεσπίζεται απαγόρευση διαφήμισης φορέων του Δημοσίου και της Γενικής Κυβέρνησης σε µη πιστοποιημένα έντυπα ή ιστοσελίδες ενημερωτικού περιεχομένου.
Περαιτέρω, ορίζεται η έννοια του όρου «ηλεκτρονικός Τύπος», στον οποίο περιλαμβάνονται οι ιστοσελίδες, οι ιστότοποι και τα ιστολόγια ενημερωτικού περιεχομένου, που αναρτούν και δημοσιεύουν, µέσω του διαδικτύου, ειδήσεις, πληροφορίες, άρθρα, συνεντεύξεις ή οπτικοακουστικό υλικό µε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, αθλητικό, πολιτιστικό και άλλο περιεχόμενο, µε ή χωρίς αντάλλαγμα, καθώς και άλλες εκδόσεις µε το ίδιο περιεχόμενο που κυκλοφορούν και διακινούνται αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή, µε ή χωρίς αντάλλαγμα.
Για την εγγραφή στα Μητρώα πρέπει να πληρούνται μία σειρά προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και η υποχρεωτική απασχόληση ελάχιστου αριθμού δημοσιογράφων και λοιπού προσωπικού διαφόρων ειδικοτήτων και κατηγοριών, µε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.
Μεταξύ των προϋποθέσεων που ορίζει το σχέδιο νόμου για την εγγραφή επιχείρησης ηλεκτρονικού Τύπου στο Μητρώο Ηλεκτρονικού Τύπου είναι η επιχείρηση ηλεκτρονικού Τύπου «να µην περιέχει ύλη, η οποία αποτελεί αναπαραγωγή του περιεχομένου που έχει αναρτηθεί ή αναρτάται σε άλλη ιστοσελίδα, χωρίς την έγγραφη συναίνεση της τελευταίας ή σε άλλο έντυπο διαφορετικού εκδότη. Ως αναπαραγωγή νοείται η αναδημοσίευση περιεχομένου άλλης ιστοσελίδας ή εντύπου χωρίς συντακτική παρέμβαση και χωρίς αναφορά στην πηγή. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που το περιεχόμενο αναπαράγεται από ιστοσελίδες ή έντυπα που ανήκουν στην ίδια επιχείρηση. Σε περίπτωση ανάρτησης όμοιου περιεχομένου σε διαφορετικές ιστοσελίδες, ως αναπαραγωγή νοείται η χρονικά επόμενη δημοσίευση».
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής για την κρίση περί της τήρησης ή µη των αρχών της δημοσιογραφικής ηθικής και δεοντολογίας. Η Επιτροπή διατυπώνει εγγράφως απλή γνώμη και διαβιβάζει τον σχετικό φάκελο στη Διεύθυνση Εποπτείας Μέσων Ενημέρωσης, η οποία εκδίδει απόφαση περί διαγραφής ή µη μίας επιχείρησης από τα αντίστοιχα Μητρώα.
Το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, στην έκθεσή του, αναφέρει ότι «υπό το φως των αρμοδιοτήτων της επιτροπής, προβληματισμός θα μπορούσε να προκληθεί από τη σύνθεσή της, δοθέντος ότι απαιτείται επιλογή προσώπων µε εχέγγυα αμερόληπτης και αντικειμενικής κρίσης, και απουσίας ιδιοτήτων ως προς τις οποίες μπορεί να γεννάται σύγκρουση συμφερόντων». Σημειώνει, επίσης, ότι «η ακολουθούμενη σχετική διαδικασία, χρειάζεται αποσαφήνιση στο πνεύμα των ρυθμίσεων του άρθρου 14 του Συντάγματος», δηλαδή του άρθρου του Συντάγματος με το οποίο κατοχυρώνεται η ελευθερία του Τύπου.
Οι αντιδράσεις των Ενώσεων Συντακτών
Κοινό υπόμνημα κατέθεσαν η ΠΟΕΣΥ και οι Ενώσεις Συντακτών για το Νομοσχέδιο για τη Διαφάνεια στον Έντυπο και Ηλεκτρονικό Τύπο. Στο υπόμνημα τους αναλυτικά αναφέρουν:
«Το νομοσχέδιο για την ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, που κατατέθηκε στην Βουλή -αν και παρουσιάζει βελτιώσεις σε σχέση με το κείμενο που είχε τεθεί σε διαβούλευση- χρήζει περαιτέρω βελτιώσεων, κατά τρόπο, ώστε να επιτυγχάνει τον στόχο του, να διασφαλίζει δηλαδή την ποιότητα της ενημέρωσης και να προστατεύει τις θέσεις εργασίας και τα δικαιώματα των δημοσιογράφων και των λοιπών εργαζομένων στον Τύπο.
Αντιτιθέμεθα πλήρως στο άρθρο 32 που μειώνει ακόμη περισσότερο τον αριθμό των άμεσα εργαζόμενων στους τηλεοπτικούς σταθμούς, γι’ αυτό και από το στάδιο της διαβούλευσης ζητούμε την απόσυρσή του.
Επιπροσθέτως, επανερχόμαστε σε σημεία, που από την πρώτη στιγμή, που το νομοσχέδιο τέθηκε σε διαβούλευση υπογραμμίστηκαν εκ μέρους των Ενώσεων και δεν έχουν ληφθεί έως τώρα υπόψιν, αν και αποτελούν κομβικής σημασίας ζητήματα για τον δημοσιογραφικό κόσμο.
1) Στα άρθρα 4 και 10 προβλέπεται, ότι οι επιχειρήσεις, που θα εγγραφούν στα δυο μητρώα θα πρέπει να απασχολούν δημοσιογράφους είτε ασφαλισμένους στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς είτε μέλη των οικείων επαγγελματικών σωματείων, χωρίς καμία αναφορά στο είδος της σχέσεως, που συνδέει τους δημοσιογράφους με τις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να καταλείπεται ευρύ πεδίο εφαρμογής ελαστικών εργασιακών σχέσεων (συμβάσεων εργασίας με μερική απασχόληση, συμβάσεων έργου κ.λπ.). Δεδομένου, μάλιστα, ότι ο αριθμός των απασχολούμενων σε κάθε επιχείρηση είναι ήδη πολύ μικρός, θεωρούμε, ότι επιβάλλεται η προσθήκη της φράσεως «εργαζομένους με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης».
Θέση των περιφερειακών ενώσεων μελών της ΠΟΕΣΥ είναι, ότι πρέπει να προβλέπεται σε νομούς μέχρι 50.000 κατοίκους να υπάρχει ένας τουλάχιστον δημοσιογράφος πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, σε νομούς από 50.001 έως 120.000 κατοίκους δύο τουλάχιστον δημοσιογράφοι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, σε νομούς από 120.001 έως 200.000 κατοίκους τρεις (3) τουλάχιστον δημοσιογράφοι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και από 200.001 και πάνω τέσσερις (4) τουλάχιστον δημοσιογράφοι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
Αντίστοιχα, προκειμένου να υπάρξει πραγματική λειτουργία των φορέων, που εγγράφονται στο Μητρώο, επιβάλλεται για εφημερίδες που εκδίδονται σε νομούς με πληθυσμό πάνω από 120.000 κατοίκους να απασχολούνται τουλάχιστον δύο εργαζόμενοι και πάνω από 200.000 χιλιάδες κατοίκους τρεις εργαζόμενοι.
2) Επιπροσθέτως, ως προϋπόθεση εγγραφής στο Μ.Ε.Τ στο άρθρο 4 και στο Μ.Η.Τ στο άρθρο 11 πρέπει να προστεθεί, ότι η ιδιοκτήτρια επιχείρηση οφείλει να είναι ασφαλιστικά ενήμερη και να έχει εξοφλήσει το σύνολο των δεδουλευμένων αποδοχών των εργαζομένων, προϋπόθεση, που διασφαλίζεται με την προσκόμιση υπεύθυνων δηλώσεων του προσωπικού και παραστατικών κατάθεσης των αποδοχών αυτού στην τράπεζα το τελευταίο εξάμηνο πριν την υποβολή της αίτησης.
3) Στο άρθρο 4 παρ. ηα’ αντίστοιχα φρονούμε, ότι ως προϋπόθεση εγγραφής εφημερίδων πανελλαδικής κυκλοφορίας στο Μητρώο θα πρέπει να προστεθεί και η απασχόληση τουλάχιστον τριών (3) ανταποκριτών στην περιφέρεια της χώρας (εκτός Αττικής), ενώ ειδικά για τα περιφερειακά έντυπα (άρθρο 4 παρ. ηγ, ηδ, ηε, ηζ), ο αριθμός των δημοσιογράφων, που επιβάλλεται να απασχολούνται είναι πολύ μικρός. Εάν ληφθεί δε υπόψη, ότι στον αριθμό αυτό προσμετράται και ο ιδιοκτήτης, εφόσον είναι δημοσιογράφος ασφαλισμένος στον οικείο ασφαλιστικό φορέα ή εγγεγραμμένος στην οικεία επαγγελματική ένωση, καθίσταται προφανές, ότι δεν διασφαλίζεται σε καμία περίπτωση, η ίδια η ποιότητα της ενημέρωσης, που παρέχεται.
4) Με το άρθρο 32 τροποποιείται το τέταρτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 9 του ν. 4339/2015 (Α 133) ως προς το ποσοστό του προσωπικού των συνδεδεμένων επιχειρήσεων και των ανεξάρτητων εταιρειών παραγωγής των αδειούχων παρόχων περιεχομένου, που εργάζεται με βεβαίωση απασχόλησης ανάλογου χρόνου. Σε σχέση με το αρχικό νομοσχέδιο, που είχε τεθεί σε διαβούλευση, το ποσοστό προσμετρώμενων διαμορφώνεται σε 25% από 40%. Περαιτέρω, προβλέπεται, ότι δεν συνυπολογίζονται στο προσμετρώμενο προσωπικό των συνδεδεμένων επιχειρήσεων και των ανεξάρτητων εταιριών παραγωγής, οι Δημοσιογράφοι, που απασχολούνται με σύμβαση πλήρους απασχόλησης στις Διευθύνσεις Ενημέρωσης και Ειδήσεων των αδειούχων παρόχων περιεχομένου, σε περίπτωση μεταφοράς τους σε συνδεδεμένη με τον αδειούχο πάροχο περιεχομένου επιχείρηση ή σε ανεξάρτητη εταιρία παραγωγής, στην οποία ο πάροχος αναθέτει την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου. Ωστόσο, δημοσιογράφοι, οι οποίοι θα προσλαμβάνονται απευθείας από συνδεδεμένες επιχειρήσεις ή εταιρείες παραγωγής (χωρίς δηλαδή να μεταφέρονται από τον αδειοδοτημένο τηλεοπτικό σταθμό) θα προσμετρώνται για τον σχηματισμό του κατώτατου ορίουτων 400 εργαζομένων. Γι’ αυτούς τους λόγους η θέση των Ενώσεων είναι ότι το άρθρο 32 πρέπει να αποσυρθεί.
Επίσης, για τη διασφάλιση του πανελλαδικού χαρακτήρα των τηλεοπτικών σταθμών φρονούμε ότι θα πρέπει να θεσπισθεί υποχρέωση των σταθμών αυτών να διαθέτουν ένα ελάχιστο αριθμό ανταποκριτών στην περιφέρεια και προτείνουμε την τροποποίηση της διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 9 του ν.4339/2015 ως εξής:
«2. Το προσωπικό των αδειούχων παρόχων περιεχομένου πρέπει να απαρτίζεται τουλάχιστον από: α. τετρακόσια (400) άτομα για άδεια εθνικής εμβέλειας γενικού ενημερωτικού περιεχομένου και Οι ανωτέρω πάροχοι πρέπει υποχρεωτικά να απασχολούν με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, κατά μέσο όρο ετησίως, συγκεκριμένο αριθμό δημοσιογράφων σε ανταποκριτικά γραφεία ανά γεωγραφικά διαμερίσματα. Ο αριθμός των απασχολούμενων δημοσιογράφων είναι τουλάχιστον δώδεκα (12) στη Βόρεια Ελλάδα (Μακεδονία – Θράκη), δέκα (10) στην Ήπειρο, στην Πελοπόννησο και στα νησιά και επτά (7) στη Θεσσαλία και στη Στερεά Ελλάδα».
5) Στα άρθρα 7 και 8 ζητάμε να προστεθεί ότι «σε περίπτωση αλλαγής ή μετασχηματισμού φορολογικής ή νομικής μορφής εταιρείας που αναλαμβάνει την έκδοση ή την εκμετάλλευση του εντύπου, για την ανανέωση εγγραφής στο ΜΕΤ θα πρέπει να προσκομίζονται φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα της εταιρείας που είχε την εκμετάλλευση, καθώς και υπεύθυνες δηλώσεις των εργαζομένων, αλλά και παραστατικά τραπεζών, ότι δεν τους οφείλονται δεδουλευμένα». Επίσης, θα πρέπει να προβλέπεται ότι «η νέα εταιρεία αναλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις μισθολογικές ωριμάνσεις και των δικαιώματα (εφάπαξ και αποζημιώσεις) των εργαζομένων». Το ίδιο πρέπει να προβλεφθεί και για τις ιστοσελίδες.
Οι ως άνω παρατηρήσεις υποβάλλονται από σύσσωμες τις δημοσιογραφικές ενώσεις και θεωρούμε ότι επιβάλλεται να συμπεριληφθούν στο Νομοσχέδιο πριν την ψήφιση του».
