Ο κ. Μάκης Βορίδης, αναλαμβάνοντας το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, φαίνεται αποφασισμένος να φέρει μαζί του το ιδεολογικό του στίγμα: μια μεταναστευτική πολιτική αυστηρής επιτήρησης, ποινικοποίησης και ελέγχου.
Στη συνέντευξή του στα Παραπολιτικά FM, ο υπουργός ξεδίπλωσε την πλήρη ατζέντα του – και όχι χωρίς αιχμές και προκλήσεις. Με ρητορική που συνδυάζει τη νομιμότητα με την τιμωρία, ο Βορίδης τοποθετεί ως κορωνίδα της πολιτικής του τις επιστροφές μεταναστών – είτε οικειοθελείς είτε κατόπιν ποινικής διαδικασίας.
Παράλληλα, ερωτηθείς για το αν θα απαγορευτεί η μπούρκα στα πανεπιστήμια, ο κ. Βορίδης απάντησε «είναι μια σκέψη, εκείνο που θέλω εγώ είναι αποτελεσματικό σύστημα επιστροφών. Πρέπει μέσα από αυτή την διαδικασία την ποινική να τους πιέσουμε να πάμε στις οικειοθελείς επιστροφές άρα αυτή είναι η προτεραιότητά μου».
Το επίδικο για τον υπουργό είναι να καταστήσει σαφές ότι «παράνομος μετανάστης» δεν θα μπορεί να παραμένει ατιμώρητος. Αναγνωρίζει μεν τη μείωση των αφίξεων κατά 30%, αλλά δεν παραλείπει να αποδώσει αυτή τη μείωση στην «αποτελεσματική αποτροπή» που εφαρμόζεται στα σύνορα.
Εδώ, ο Βορίδης παρουσιάζει σχεδόν με στρατιωτικούς όρους την καθημερινότητα του Λιμενικού: αποτροπές, αριθμοί, συλλήψεις, πόλεμος. Το πλαίσιο που στήνει θυμίζει εμπόλεμη ζώνη, με σαφή στόχο τη νομιμοποίηση της σκληρότητας ως αναγκαία για την ασφάλεια της χώρας. Σημαντικό κομμάτι της ρητορικής του είναι η αποενοχοποίηση των αποτροπών: επιμένει ότι δεν πρόκειται για pushbacks, αλλά για «ενεργητική αποτροπή» στο πλαίσιο συνεργασίας με την τουρκική ακτοφυλακή.
Ο υπουργός εμφανίζεται σίγουρος ότι το ελληνικό κράτος λειτουργεί εντός του νόμου, αν και αφήνει ένα επικίνδυνο παράθυρο: ότι δεν ευθύνεται για όσα προκύπτουν από τους «κακούς χειρισμούς» των διακινητών – ακόμη και αν αυτοί έχουν ως αποτέλεσμα τον πνιγμό ανθρώπων. Ο Βορίδης, με το γνώριμο πολιτικό του ύφος, δεν κρύβει την ένταση. Περιγράφει τους λιμενικούς σχεδόν ως ήρωες ενός εθνικού μετώπου – υπονοώντας πως όποιος τολμά να τους κρίνει, δεν καταλαβαίνει «τον πόλεμο που μαίνεται στα σύνορα».
Πρόκειται για μια ρητορική σύγκρουσης, που αφήνει ελάχιστο χώρο για ανθρωπιστική προσέγγιση – παρόλο που δηλώνει υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπό τον όρο ότι δεν υπονομεύουν την «εθνική ασφάλεια». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τοποθέτησή του για τις περιπτώσεις Τούρκων πολιτών που έχουν λάβει άσυλο. Η αναφορά στους «Γκιουλενιστές» ως εν δυνάμει ψευδοπρόσφυγες φανερώνει την πρόθεση να επαναξιολογηθεί ολόκληρη η διαδικασία ασύλου με αυστηρότερα κριτήρια.
Ξεκαθαρίζει μάλιστα πως από Σεπτέμβριο θα «πιάσει τα άσυλα», δημιουργώντας το αίσθημα ότι το επόμενο κύμα νομοθεσίας θα μετατρέψει το άσυλο από δικαίωμα σε εξαίρεση. Η κορύφωση του πλαισίου έρχεται με την ποινικοποίηση της παράνομης εισόδου και παραμονής: μετατροπή σε πλημμέλημα, φυλάκιση 2-5 ετών χωρίς δυνατότητα αναστολής, εκτός αν ο μετανάστης αποδεχθεί την επιστροφή στη χώρα προέλευσης. Εδώ ο Βορίδης εμφανίζεται όχι μόνο ως θεματοφύλακας των νόμων, αλλά και ως διαχειριστής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας – με τον δικό του όρο: ή ποινή ή εισιτήριο επιστροφής.
Με λίγα λόγια, ο Μάκης Βορίδης επιχειρεί να φέρει μια νέα εποχή στη μεταναστευτική πολιτική: μια εποχή καταστολής και πειθαρχίας, που στηρίζεται στην απόλυτη κυριαρχία του κράτους επί του «ξένου». Η πολιτική του δεν στοχεύει στη διαχείριση της μετανάστευσης ως κοινωνικού φαινομένου, αλλά στην αντιμετώπισή της ως απειλή. Και εκείνος, στον ρόλο του φύλακα, φαίνεται απολύτως ικανοποιημένος.
