Για τους περισσότερους λαούς, η Παρασκευή και 13 θεωρείται η πιο γρουσούζικη μέρα. Όμως στην Ελλάδα — όπως και σε κάποιες άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως η Ισπανία — η μέρα που προκαλεί δέος και προλήψεις είναι η Τρίτη και 13.
Αλλά γιατί; Πώς καθιερώθηκε αυτός ο συνδυασμός ως "κακότυχος";
Η μέρα Τρίτη: Η «δύσκολη» μέρα της εβδομάδας
Η Τρίτη θεωρείται από παλιά «αρνητική» μέρα, κυρίως λόγω του ότι είναι η μέρα που έπεσε η Κωνσταντινούπολη στους Οθωμανούς. Η Άλωση της Πόλης έγινε Τρίτη, 29 Μαΐου 1453. Αν και η ημερομηνία έχει μεγαλύτερη ιστορική σημασία από την ημέρα, η ταύτιση της Τρίτης με την εθνική καταστροφή συνέβαλε στη μελλοντική της «κακή φήμη».
Επιπλέον, η Τρίτη είναι η μέση μέρα της εβδομάδας (αν η εβδομάδα ξεκινά από Δευτέρα) και συχνά συνδέεται με στασιμότητα και όχι με νέα ξεκινήματα — πράγμα που ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τις αρνητικές συσχετίσεις.
Ο αριθμός 13: Ένας αριθμός με... κακή φήμη
Ο αριθμός 13 έχει θεωρηθεί από την αρχαιότητα «κακότυχος». Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για αυτό, όπως:
- Στην αριθμολογία, το 12 θεωρείται αριθμός πληρότητας (12 μήνες, 12 ζώδια, 12 θεοί του Ολύμπου). Άρα το 13 είναι ο αριθμός που «ξεφεύγει», που διαταράσσει την αρμονία.
- Στο Χριστιανισμό, στο Μυστικό Δείπνο οι παρευρισκόμενοι ήταν 13, με τον Ιούδα (τον προδότη) να θεωρείται ο 13ος στην παρέα.
Έτσι, ο συνδυασμός μιας "δύσκολης" μέρας με έναν "κακότυχο" αριθμό ήταν αρκετός για να δημιουργήσει μια από τις πιο διαδεδομένες προλήψεις στην ελληνική κοινωνία.
Και στον υπόλοιπο κόσμο;
Όπως προαναφέρθηκε, στις περισσότερες χώρες η Παρασκευή και 13 θεωρείται γρουσούζικη. Στις ισπανόφωνες χώρες, αντίθετα, η «κακή μέρα» είναι Martes 13 (Τρίτη και 13), όπως και στην Ελλάδα. Αυτό δείχνει ότι οι πολιτισμικές ρίζες τέτοιων προλήψεων δεν είναι παγκόσμιες, αλλά έχουν γεωγραφικές και ιστορικές αποχρώσεις.
Τελικά... πόσο μας επηρεάζει;
Ακόμη και αν δεν πιστεύουμε στις προλήψεις, πολλές φορές η ψυχολογική φόρτιση της μέρας μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή μας — έστω και ασυναίσθητα. Άλλωστε, το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας είναι γνωστό: αν περιμένεις να σου συμβούν άσχημα πράγματα, ίσως δεις και τα ουδέτερα γεγονότα με πιο αρνητική ματιά.
Εν κατακλείδι
Η Τρίτη και 13 είναι άλλη μία από τις πολλές προλήψεις που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά, κουβαλώντας μνήμες, φόβους και λαϊκή σοφία. Είτε την αντιμετωπίζεις με δέος είτε με χιούμορ, δεν παύει να είναι μια ενδιαφέρουσα πολιτισμική πτυχή της καθημερινότητάς μας.
Μήπως τελικά δεν είναι και τόσο γρουσούζικη, αλλά απλώς… διαφορετική;
