Μέσα στις τελευταίες δεκαετίες, έχει διαμορφωθεί ένα ανησυχητικό πρότυπο: η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ παράλληλα σημειώνεται σταδιακή πτώση στην ανδρική γονιμότητα, όπως αποτυπώνεται από τη μείωση της ποιότητας του σπέρματος. Ανάμεσα στους ύποπτους «ενόχους» βρίσκεται μία κατηγορία τροφών που έχει παγιωθεί στη σύγχρονη καθημερινότητα: τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
Αν και η ακριβής αιτία πίσω από αυτές τις αρνητικές εξελίξεις παραμένει υπό διερεύνηση, είναι σαφές πως η μαζική κατανάλωση αυτών των προϊόντων –συχνά πλούσιων σε τεχνητά πρόσθετα και χαμηλής διατροφικής αξίας– έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία. Το ερώτημα όμως παραμένει: βλάπτουν επειδή είναι εξ’ ορισμού βιομηχανικά ή επειδή μας κάνουν να τρώμε υπερβολικά;
Μια πρόσφατη διεθνής μελέτη προσπάθησε να δώσει απαντήσεις. Σε ένα καλά ελεγχόμενο πείραμα, ερευνητές μελέτησαν πώς αντιδρούν οργανισμοί νεαρών ανδρών όταν καταναλώνουν διαφορετικά είδη τροφής. Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: παρότι οι δίαιτες είχαν τον ίδιο αριθμό θερμίδων, οι συμμετέχοντες παρουσίασαν μεγαλύτερη αύξηση σωματικού λίπους όταν τρέφονταν με υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, συγκριτικά με την κατανάλωση φυσικών, ελάχιστα επεξεργασμένων τροφών.
Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η δίαιτα αυτή συνδέθηκε με αυξημένα επίπεδα βιομηχανικών ρύπων στον οργανισμό — ουσίες που έχουν ήδη κατηγορηθεί για την αρνητική τους επίδραση στην αναπαραγωγική ικανότητα των ανδρών.
Σύμφωνα με τη Jessica Preston, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, τα αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι δεν αρκεί να μετράμε θερμίδες. Η ποιότητα και η επεξεργασία της τροφής φαίνεται να παίζουν κρίσιμο ρόλο, ακόμη και όταν δεν υπάρχει υπερκατανάλωση.
Στο πλαίσιο του πειράματος, 43 άνδρες ηλικίας 20 έως 35 ετών ακολούθησαν δύο τύπους διατροφής, διάρκειας τριών εβδομάδων έκαστος, με ενδιάμεσο διάστημα ανάπαυσης. Κάποιοι λάμβαναν αυξημένες θερμίδες, άλλοι όχι. Όμως ανεξαρτήτως θερμιδικής πρόσληψης, όσοι κατανάλωναν υπερεπεξεργασμένα προϊόντα παρουσίασαν σαφή αύξηση του σωματικού τους λίπους. Επιπλέον, επηρεάστηκαν δείκτες που σχετίζονται με την καρδιομεταβολική υγεία, γεγονός που ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ της επεξεργασίας της τροφής και των χρόνιων ασθενειών.
