Οι ξαφνικές λάμψεις ή η εμφάνιση αυξημένων «μυγάκια» στο οπτικό πεδίο δεν είναι πάντα αθώα συμπτώματα και μπορεί να αποτελούν ένδειξη σοβαρού οφθαλμολογικού προβλήματος.
Τι είναι ο αμφιβληστροειδής και πώς αποκολλάται
Ο αμφιβληστροειδής είναι ένα στρώμα νευρικού ιστού στο πίσω μέρος του ματιού, υπεύθυνο για τη λήψη του φωτός και τη μετατροπή του σε εικόνα που στέλνεται στον εγκέφαλο. Η αποκόλληση συμβαίνει όταν ο αμφιβληστροειδής απομακρύνεται από τη φυσιολογική του θέση, διακόπτοντας την τροφοδοσία των κυττάρων με θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο.
Όπως εξηγεί ο χειρουργός οφθαλμίατρος Αλέξανδρος Χαρώνης, το υαλοειδές υγρό, που καλύπτει το πίσω μέρος του ματιού, συνδέεται με τον αμφιβληστροειδή μέσω ισχυρών ινών. Με την πάροδο των ετών, το υαλοειδές μπορεί να αποσπαστεί, προκαλώντας σπάνια σχισίματα στον αμφιβληστροειδή. Το υγρό μπορεί να περάσει μέσα από αυτά τα σχισίματα και να ανασηκώσει τον αμφιβληστροειδή, παρόμοια με το πώς η υγρασία σηκώνει την ταπετσαρία από τον τοίχο.
Παράγοντες κινδύνου
Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα αποκόλλησης:
- Υψηλή μυωπία (πάνω από 5 βαθμούς), που πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο πενταπλάσια έως εξαπλάσια σε σχέση με χαμηλή μυωπία.
- Προηγούμενο τραύμα ή χειρουργείο στο μάτι, όπως επέμβαση για καταρράκτη.
- Οικογενειακό ιστορικό αποκόλλησης.
- Ιστορικό αποκόλλησης στο άλλο μάτι.
- Λέπτυνση περιοχών στον αμφιβληστροειδή, που ανιχνεύεται με οφθαλμοσκόπηση.
Παράλληλα, ερευνητές έχουν διερευνήσει πιθανή συσχέτιση με μετεωρολογικούς παράγοντες, όπως θερμοκρασία και υγρασία, αλλά τα διαθέσιμα στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν αιτιώδη σχέση.
Τα συμπτώματα που χρήζουν άμεσης προσοχής
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς εκδηλώνεται συχνά ξαφνικά. Τα κύρια σημάδια είναι:
- Φωταψίες (λάμψεις) που μοιάζουν με αστραπές, στο ένα ή και στα δύο μάτια.
- Αυξημένα μυγάκια (μυϊοψίες), που εμφανίζονται ξαφνικά και σε μεγαλύτερη συχνότητα από το φυσιολογικό.
- Σκοτεινή σκιά ή κουρτίνα στην περιφερειακή όραση.
- Θόλωση της όρασης.
Όπως τονίζει ο κ. Χαρώνης, αυτά τα συμπτώματα δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι έχει ήδη αποκολληθεί ο αμφιβληστροειδής, αλλά απαιτούν άμεση εξέταση από οφθαλμίατρο.
Αντιμετώπιση
- Ρωγμές στον αμφιβληστροειδή μπορούν να σφραγιστούν με λέιζερ ή κρυοπηξία.
- Αρχόμενη αποκόλληση απαιτεί σχεδόν πάντα χειρουργική επέμβαση για επαναφορά του αμφιβληστροειδούς στη θέση του.
Η καθυστέρηση στη διάγνωση και θεραπεία αυξάνει τον κίνδυνο μόνιμης απώλειας όρασης ή τύφλωσης. Με έγκαιρη διάγνωση, όμως, οι σύγχρονες τεχνικές επιτυγχάνουν διόρθωση στο 80-90% των περιπτώσεων, αν και η αποκατάσταση της όρασης μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες ή μήνες.
