Μια αλλαγή που μέχρι πρόσφατα φαινόταν αδιανόητη κερδίζει έδαφος στα ευρωπαϊκά μπάνια: η σταδιακή απομάκρυνση από το χαρτί υγείας. Όχι λόγω μόδας, αλλά εξαιτίας της υγιεινής, του κόστους και –κυρίως– του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Από τον παραδοσιακό μπιντέ μέχρι τις «έξυπνες» λεκάνες με σύστημα πλύσης, όλο και περισσότερα νοικοκυριά στρέφονται σε λύσεις με βάση το νερό.
Οι λόγοι είναι συγκεκριμένοι. Το χαρτί υγείας, αν και καθιερωμένο, δεν προσφέρει σχολαστικό καθαρισμό, ενώ η κατανάλωσή του είναι τεράστια. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η ετήσια χρήση ξεπερνά τα 120 ρολά ανά άτομο. Την ίδια στιγμή, στη Δυτική Ευρώπη η κατανάλωση φτάνει κατά μέσο όρο τα 20 κιλά χαρτιού ανά άνθρωπο τον χρόνο, συμβάλλοντας στην υλοτόμηση δασών και στη σπατάλη νερού και ενέργειας για ένα προϊόν λίγων δευτερολέπτων χρήσης. Επιπλέον, επιστημονικές μελέτες έχουν εντοπίσει στο χαρτί υγείας ίχνη PFAS, των λεγόμενων «παντοτινών χημικών», που καταλήγουν στο αποχετευτικό σύστημα.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι εναλλακτικές λύσεις κερδίζουν έδαφος. Τα πρόσθετα μπιντέ που τοποθετούνται εύκολα στη λεκάνη προσφέρουν αποτελεσματικό καθαρισμό με νερό, μειώνοντας έως και 75% τη χρήση χαρτιού. Τα ηλεκτρονικά καθίσματα, ιδιαίτερα δημοφιλή στην Ιαπωνία, συνδυάζουν άνεση και υγιεινή, με λειτουργίες όπως ζεστό νερό, στέγνωμα και απόσμηση, αν και απαιτούν υψηλότερη αρχική επένδυση. Παράλληλα, πιο «ριζοσπαστικές» επιλογές, όπως τα επαναχρησιμοποιούμενα υφασμάτινα πανάκια, προσελκύουν όσους επιδιώκουν μηδενικά απόβλητα, αν και προϋποθέτουν πειθαρχία και σωστή υγιεινή.
Η μετάβαση δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη και η επιφυλακτικότητα είναι αναμενόμενη. Όσοι όμως δοκιμάζουν λύσεις με βάση το νερό αναφέρουν μεγαλύτερη αίσθηση καθαριότητας, λιγότερα έξοδα και αισθητή μείωση των απορριμμάτων. Σε μια εποχή όπου η βιωσιμότητα περνά από τις μικρές καθημερινές συνήθειες, το μπάνιο φαίνεται πως μετατρέπεται σε έναν από τους πιο απρόσμενους χώρους αλλαγής.
