Σε σημερινό δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών στο οποίο αναφέρεται ότι η καταβολή των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων μέσω προπληρωμένης κάρτας είναι παράνομη, απάντησε δημόσια η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ / πρώην ΟΑΕΔ).
Θυμίζουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη θέσπισε πρόσφατα τον κανόνα τα επιδόματα να καταβάλλονται σε προπληρωμένη κάρτα και οι δικαιούχοι να μπορούν να σηκώσουν μόνο τα μισά σε μετρητά. Τα υπόλοιπα χρήματα πρέπει να ξοδευτούν υποχρεωτικά υπό την μορφή αγορών με χρήση της κάρτας.
Το δημοσίευμα αναφέρεται σε αναπάντητη επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη στο υπουργείο Εργασίας που «επισημαίνει ότι η κάλυψη του επιδόματος ανεργίας και άλλων 14 κατά το ήμισυ με κάρτα για συγκεκριμένες αγορές και υπηρεσίες προσκρούει στο Σύνταγμα και τον Αστικό Κώδικα και υψώνει εμπόδια στους δικαιούχους να καλύψουν βασικές ανάγκες, όπως το νοίκι, τα κοινόχρηστα, οι δανειακές δόσεις».
Το συμπέρασμα του Συνηγόρου του Πολίτη για την προπληρωμένη κάρτα των επιδομάτων είναι ρητό και σαφές: «Η εν θέματι ρύθμιση δεν προκρίνεται ως αναγκαία για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αλλά τυγχάνει νομικά ασύνδετη με τον επιδιωκόμενο στόχο και σε κάθε περίπτωση υπερβαίνει πρόδηλα το απαραίτητο μέτρο και τούτο διότι η καταβολή με πίστωση στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων ή έστω σε προπληρωμένη κάρτα είναι ικανή και πρόσφορη για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής που έχουν ληφθεί από τον νομοθέτη». Κι ακόμη «η εν θέματι ρύθμιση δεν λαμβάνει υπ’ όψιν το γεγονός ότι υπάρχουν νόμιμες συναλλαγές που δεν δύναται να λάβουν χώρα μέσω POS διότι αυτό δεν προβλέπεται από την οικεία νομοθεσία».
Με βάση τη στέρεη νομικά επιχειρηματολογία του Συνηγόρου, ζητείται από το υπουργείο Εργασίας -και όχι από τη ΔΥΠΑ, που δεν έχει νομοπαρασκευαστική αρμοδιότητα- να νομοθετήσει ή να πάρει απόφαση που να υπερβαίνει παράλογους περιορισμούς στη χρήση των επιδομάτων που είναι ζωτικά για τους ασφαλισμένους.
Μέχρι σήμερα δεν είχε υπάρξει απάντηση στην επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη, γι’ αυτό και ο ΠΑΝΣΥΠΟ (Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων πρώην ΟΑΕΔ, ΟΕΚ και Εργατικής Εστίας) εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία έκανε λόγο για αδιαφορία της κυβέρνησης για τους πολίτες και για απαξίωση του Συνηγόρου του Πολίτη.
Απάντηση χωρίς... απάντηση από τη ΔΥΠΑ
Αν και καθυστερημένα, η ΔΥΠΑ (και όχι το υπουργείο Εργασίας) απάντησε στο σημερινό δημοσίευμα αναφέροντας όμως... τη διαδικασία που ακολουθείται! Στην απάντηση δηλαδή δεν υπάρχει καμία αναφορά στις σχετικές καταγγελίας αλλά η Υπηρεσία εξιστορεί το πως φτάσαμε στο σήμερα και στη χρήση προπληρωμένων καρτών.
Αναφέρει επίσης πως η προπληρωμένη κάρτα προσφέρει τη δυνατότητα να γνωρίζει η πολιτεία τις επιδοματικές παροχές που λαμβάνει ή έχει λάβει ο κάθε πολίτης, λες και οι εντολές πληρωμής δεν δίνονται από τα αρμόδια υπουργεία....
Στο τέλος μόνο της απάντησης αναφέρει πως «σχετικά με τυχόν παράπονα πολιτών που αφορούν στο νέο τρόπο πληρωμής μέσω προπληρωμένης κάρτας, αυτά αξιολογούνται από τις υπηρεσίες της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ και εάν διαπιστωθεί η ανάγκη για επιμέρους τροποποιήσεις προς διευκόλυνση συγκεκριμένων ομάδων δικαιούχων, εντός του πλαισίου της μεταρρύθμισης, αυτές θα ανακοινωθούν».
Η απάντηση της ΔΥΠΑ
Ακολουθεί αυτούσια η απάντηση που δημοσίευσε πριν από λίγο η ΔΥΠΑ:
«Σε απάντηση σημερινού δημοσιεύματος σχετικά με την προπληρωμένη κάρτα, η Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης ενημερώνουν για τα εξής:
Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας τέθηκε σταδιακά σε εφαρμογή από τις 15.03.2025 νέος τρόπος πληρωμής συνολικά 19 παροχών σε χρήμα, επιδομάτων και οικονομικών ενισχύσεων που καταβάλλονται από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).
Ειδικότερα, προβλέπεται η καταβολή τους μέσω πίστωσης σε ειδική προπληρωμένη κάρτα, η οποία εκδίδεται από Πάροχο Υπηρεσιών Πληρωμών (τράπεζες), στον οποίο ο δικαιούχος τηρεί ενεργό λογαριασμό πληρωμών (IBAN).
Σε κάθε δικαιούχο αντιστοιχεί μία και μοναδική προπληρωμένη κάρτα για την καταβολή του συνόλου των κοινωνικών του παροχών που εμπίπτουν στο νέο τρόπο πληρωμής. Οι δικαιούχοι έχουν τη δυνατότητα ανάληψης μετρητών έως 50% του ποσού κάθε καταβαλλόμενου επιδόματος, ενώ το υπόλοιπο δαπανάται αποκλειστικά μέσω της χρήσης της προπληρωμένης κάρτας.
Η προπληρωμένη κάρτα θεσπίστηκε με το άρθρο 152 του ν. 5078/2023, το οποίο τροποποιήθηκε με το άρθρο 23 του ν. 5178/2025 και έχει ως στόχο την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό της καταβολής των παροχών στους δικαιούχους, αλλά και την ενίσχυση της διαφάνειας των συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών. Η καταβολή των επιδομάτων μέσω προπληρωμένων καρτών διευκολύνει τους δικαιούχους καθώς τυχόν αλλαγές στα επιδόματα που λαμβάνουν δεν θα αυξάνουν τη γραφειοκρατία για αυτούς, αφού τα ποσά θα πιστώνονται όλα στην ίδια προπληρωμένη κάρτα. Η κάρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε είδους ηλεκτρονική αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών, εξαιρουμένων των συναλλαγών που αφορούν σε αγορά όπλων και τυχερά παίγνια.
Η προπληρωμένη κάρτα, επιπλέον, προσφέρει τη δυνατότητα να γνωρίζει η Πολιτεία τις επιδοματικές παροχές που λαμβάνει ή έχει λάβει ο κάθε πολίτης. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και το υπό σύσταση Εθνικό Μητρώο Επιδομάτων και Παροχών. Συνεπώς, ο σκοπός του νομοθέτη δεν εξαντλείται στην συγκέντρωση των επιδομάτων σε ένα μέσο πληρωμής και στην πάταξη της φοροδιαφυγής, αλλά και στην διαμόρφωση μιας συνολικής εικόνας για τις δαπάνες κοινωνικής πολιτικής, τις ανάγκες των πολιτών και τον σχεδιασμό πολιτικών για την αντιμετώπισή τους.
Σημειώνεται ακόμη ότι η χρήση προπληρωμένης κάρτας δεν είναι μία καινοφανής πρακτική. Ξεκίνησε αρχικά από την καθολική εφαρμογή του προγράμματος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (πρώην Κ.Ε.Α.) το 2017. Και σε εκείνη την περίπτωση το 50% του ποσού που δικαιούταν κάποιος έπρεπε να δαπανηθεί μέσω προπληρωμένης κάρτας.
Προκειμένου να λειτουργήσει απρόσκοπτα το νέο σύστημα, μία σειρά από ειδικές πρόνοιες έχουν ληφθεί προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα δημιουργηθούν προβλήματα στους δικαιούχους. Συγκεκριμένα:
- Εξαιρέθηκαν τα αναπηρικά επιδόματα από την καταβολή τους μέσω προπληρωμένης κάρτας
- Τα άτομα με οπτική αναπηρία εξαιρούνται από την έκδοση προπληρωμένης κάρτας.
Μέχρι στιγμής έχουν γίνει συνολικά 906.304 πιστώσεις σε προπληρωμένες κάρτες.
Σχετικά με τυχόν παράπονα πολιτών που αφορούν στο νέο τρόπο πληρωμής μέσω προπληρωμένης κάρτας, αυτά αξιολογούνται από τις υπηρεσίες της ΔΥΠΑ και του ΟΠΕΚΑ και εάν διαπιστωθεί η ανάγκη για επιμέρους τροποποιήσεις προς διευκόλυνση συγκεκριμένων ομάδων δικαιούχων, εντός του πλαισίου της μεταρρύθμισης, αυτές θα ανακοινωθούν».
