Σε δύσκολη θέση φέρνει πολλές ευρωπαϊκές χώρες η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην εγκρίνει παράταση της διάρκειας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του εμβληματικού χρηματοδοτικού εργαλείου της Ε.Ε. για την ανάκαμψη από την πανδημία. Η επίσημη ανακοίνωση αναμένεται στις 4 Ιουνίου, προκαλώντας ήδη αντιδράσεις και απογοήτευση σε Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία και Πορτογαλία.
Παρά τις επίμονες πιέσεις, η Κομισιόν δηλώνει πως δεν υπάρχει νομική βάση για παράταση πέραν του 2026. Όπως τονίζουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, κάθε αλλαγή στους κανόνες απαιτεί ομοφωνία, κάτι που κρίνεται ανέφικτο λόγω της αντίθεσης χωρών όπως η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico.
315 δισ. έχουν ήδη εκταμιευθεί - Χρονοδιάγραμμα «φωτιά» για τις χώρες-μέλη
Από τα 648 δισ. ευρώ του Ταμείου, μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευθεί 315 δισ. ευρώ σε μορφή επιχορηγήσεων και δανείων. Οι χώρες της Ε.Ε. έχουν περιθώριο μέχρι 31 Αυγούστου 2026 για να καταθέσουν αιτήματα πληρωμής και μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2026 για την πλήρη εκταμίευση των κεφαλαίων.
Ωστόσο, οι καθυστερήσεις σε πολλά εθνικά σχέδια, λόγω γραφειοκρατικών απαιτήσεων, πληθωριστικών πιέσεων και της ενεργειακής κρίσης που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχουν αφήσει σημαντικό τμήμα των πόρων αναξιοποίητο.
Η Ιταλία ηγείται των πιέσεων - Η Πολωνία προσαρμόζεται με δικούς της όρους
Η ιταλική κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι έχει πρωτοστατήσει στις πιέσεις για επέκταση του χρονοδιαγράμματος, με τον υπουργό Οικονομικών Τζανκάρλο Τζορτζέτι να ηγείται των διαπραγματεύσεων.
Αντιθέτως, η Πολωνία φαίνεται να προσαρμόζεται, μεταφέροντας 6 δισ. ευρώ από δάνεια του Ταμείου σε στρατιωτικά έργα διπλής χρήσης, με διαχείριση από την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα Gospodarstwa Krajowego.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ η Ελλάδα κατέχει ηγετική θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat αποκαλύπτουν μια διαφορετική εικόνα στις δαπάνες. Αυτή η δυσαναλογία σημαίνει πως οι δημόσιοι μηχανισμοί καλούνται να επιταχύνουν δραματικά τους ρυθμούς τους μέσα στους επόμενους 15 μήνες, προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης απορρόφηση των επιχορηγήσεων και η ολοκλήρωση των έργων.
Χωρίς παράταση, αλλά με ευελιξία
Η Επιτροπή εξετάζει τρόπους επιτάχυνσης των αξιολογήσεων και ενδέχεται να προσφέρει περισσότερο χρόνο στις κυβερνήσεις για να αποδείξουν ότι έχουν τηρήσει τους στόχους, χωρίς όμως να τροποποιήσει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Το μήνυμα είναι σαφές: απορρόφηση ναι, αλλά μόνο εντός προθεσμιών.
Η απουσία παράτασης δημιουργεί έντονη πίεση για την απορρόφηση των πόρων, ενώ ο κίνδυνος απώλειας κονδυλίων για χώρες με χαμηλούς ρυθμούς υλοποίησης είναι πλέον υπαρκτός.
