Η Human Rights Watch προχώρησε σήμερα, Πέμπτη 8 Μαΐου, στη δημοσίευση έκθεσης με τίτλο «Από το Κακό στο Χειρότερο: Η Επιδείνωση της Ελευθερίας των ΜΜΕ στην Ελλάδα», αναφέροντας την κρίση ελευθερίας που αντιμετωπίζουν τα ελληνικά ΜΜΕ ως αποτέλεσμα των ενεργειών και των παραλείψεων της κυβέρνησης, απειλώντας τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.
Η έκθεση 117 σελίδων καταγράφει το εχθρικό περιβάλλον που αντιμετωπίζουν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 2019, συμπεριλαμβανομένης:
- της παρενόχλησης, του εκφοβισμού, των παρακολουθήσεων και των καταχρηστικών αγωγών, που συνολικά συμβάλλουν στην αυτολογοκρισία και επενεργούν ανασταλτικά στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.
Η Human Rights Watch διαπίστωσε επίσης τη χρήση κρατικών κονδυλίων για την καθοδήγηση της δημοσιογραφικής κάλυψης και τη συντακτική παρέμβαση στα δημόσια μέσα ενημέρωσης, επιδεινώνοντας περαιτέρω αυτό το κλίμα. Οι συνθήκες αυτές υπονομεύουν την ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα του κοινού στην ενημέρωση.
Αυτό συμβαίνει διαίτερα στα δημόσια μέσα όπως η ΕΡΤ και το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Τι δηλώνουν δημοσιογράφοι
Η έρευνα βασίζεται σε συνεντεύξεις από 26 δημοσιογράφους από διάφορα μέσα ενημέρωσης, καθώς και από ακαδημαϊκούς, νομικούς και εμπειρογνώμονες των μέσων ενημέρωσης.
Η HRW μίλησε με δημοσιογράφους που εργάζονται σε έντυπα, ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, τηλεόραση και ραδιόφωνο, σε δημόσια, ιδιωτικά και ανεξάρτητα μέσα, με ξένους ανταποκριτές καθώς και με ελεύθερους επαγγελματίες. Λίγοι ήταν οι πρόθυμοι δημοσιογράφοι να ταυτοποιηθούν, φοβούμενοι αντίποινα. Αναλύθηκαν επίσης εκθέσεις και άλλα έγγραφα και ζητήθηκε η γνώμη των ενδιαφερόμενων φορέων.
Είκοσι δύο δημοσιογράφοι περιέγραψαν ένα όλο και πιο εχθρικό περιβάλλον εργασίας, ενώ έξι ανέφεραν συγκεκριμένες περιπτώσεις παρενόχλησης από υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους οι οποίες σχετίζονταν με το δημοσιογραφικό τους έργο.
Μία ανεξάρτητη ξένη ανταποκρίτρια δήλωσε: «Σκέφτομαι πλέον να εγκαταλείψω τη χώρα. Πραγματικά. Απλά δεν βλέπω τον λόγο να υποβάλλω τον εαυτό μου σε τόσο πολύ άγχος. Τα ρεπορτάζ έχουν σημασία, αλλά το επίπεδο της βίας φαίνεται να έχει επιδεινωθεί».
Μία ρεπόρτερ με 25 και πλέον χρόνια εμπειρίας σε μεγάλο ελληνικό ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι δήλωσε: «Ό,τι λες στην τηλεόραση ελέγχεται σε τέτοιο βαθμό που δεν έχεις καμία ελευθερία. Ο έλεγχος γίνεται από τους υψηλά ιστάμενους… Τα πάντα ελέγχονται. Τι θα πεις, πώς θα το πεις».
Σύμφωνα με την HRW, οι δημοσιογράφοι έρχονται αντιμέτωποι με καταχρηστικές αγωγές SLAPP.
Υψηλή συγκέντρωση ιδιοκτησίας και σκάνδαλο παρακολουθήσεων
Η HRW τονίζει επίσης την υψηλή συγκέντρωση ιδιοκτησίας στα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, με λίγους ισχυρούς παράγοντες να ελέγχουν την πλειοψηφία των ΜΜΕ, συχνά με δεσμούς με το κυβερνών κόμμα.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο PredatorGate, το σκάνδαλο παρακολουθήσεων που αποκάλυψε κατασκοπεία κατά δημοσιογράφων μέσω λογισμικού παρακολούθησης. Η HRW περιλαμβάνει τη μαρτυρία του Σταύρου Μαλιχούδη, ο οποίος αποκάλυψε ότι βρισκόταν υπό παρακολούθηση από την ΕΥΠ, περιγράφοντας το κλίμα φόβου που προκλήθηκε.
Η έκθεση επίσης καταγγέλλει την προσπάθεια της κυβέρνησης να υπονομεύσει τη λογοδοσία, με αναφορές στην κατάχρηση κρατικών πόρων για τη χειραγώγηση της δημοσιογραφικής κάλυψης. Οι συστάσεις της HRW προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνουν την άμεση παρακολούθηση της κατάστασης στην Ελλάδα και την επιβολή κυρώσεων εάν δεν υπάρξει βελτίωση.
Μητσοτάκης: «Το κράτος δικαίου στην Ελλάδα είναι «ισχυρότερο παρά ποτέ»
Η Human Rights Watch μοιράστηκε τα ευρήματα της έρευνάς της με την κυβέρνηση, τις αρμόδιες αρχές και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι απαντήσεις των οποίων παρουσιάζονται συνοπτικά στην έκθεση. Η συνολική απάντηση της κυβέρνησης υπερασπίζεται σε μεγάλο βαθμό το status quo και υποβαθμίζει τη σοβαρότητα των προβλημάτων που κατέγραψε η Human Rights Watch.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, για παράδειγμα, απέρριψε το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δηλώνοντας ότι το κράτος δικαίου στην Ελλάδα είναι «ισχυρότερο παρά ποτέ» και ότι «η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια βρέθηκε συχνά στο επίκεντρο συκοφαντιών», απαντώντας στις επικρίσεις για τη στάση της κυβέρνησής του σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
