Ένα γνώριμο καλοκαιρινό φαινόμενο κάνει ξανά την εμφάνισή του στα ελληνικά νερά, προκαλώντας έντονη ανησυχία σε επιστήμονες και λουόμενους. Ο λόγος για τη μωβ μέδουσα Pelagia noctiluca, η οποία έχει ήδη εντοπιστεί σε διάφορες περιοχές της χώρας, προμηνύοντας ένα καλοκαίρι με αυξημένα περιστατικά εμφάνισης του είδους.
Συναγερμός σε Εύβοια και Βόρειες Σποράδες
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας, η πρώτη σημαντική κινητικότητα καταγράφηκε στον βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο, με τη Χαλκίδα να σημειώνει τα πρώτα περιστατικά. Η Βόρεια Εύβοια φαίνεται να λειτουργεί ως πέρασμα προς τα ανοιχτά του Αιγαίου, ενώ πληγείσες εμφανίζονται και οι ανατολικές ακτές του Παγασητικού.
Παράλληλα, οι παραλίες της Σκιάθου και της Σκοπέλου βρίσκονται πλέον υπό στενή παρακολούθηση, καθώς η παρουσία της μέδουσας έχει επιβεβαιωθεί και εκεί, προκαλώντας προβληματισμό ενόψει της τουριστικής περιόδου.
Προσοχή στους λουόμενους: Τα τσιμπήματα μπορεί να είναι επικίνδυνα
Το Παρατηρητήριο απευθύνει έκκληση για επαγρύπνηση, επισημαίνοντας ότι, παρά την εντυπωσιακή της εμφάνιση, η μωβ μέδουσα μπορεί να είναι επικίνδυνη. Το τσίμπημά της προκαλεί έντονο πόνο, ερεθισμό στο δέρμα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλεργικές αντιδράσεις – ιδιαίτερα σε ευάλωτες ομάδες.
«Οι κολυμβητές σε περιοχές με επιβεβαιωμένη παρουσία πρέπει να δείχνουν αυξημένη προσοχή», τονίζεται στην ανακοίνωση. Το φαινόμενο, όπως φαίνεται, ακολουθεί τα ίδια μοτίβα έξαρσης που είχαν καταγραφεί στη Μεσόγειο τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως την περίοδο 2020–2023.
Μια ευρύτερη κρίση στη Μεσόγειο
Δεν πρόκειται απλώς για ένα ελληνικό φαινόμενο. Η επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία τη συνεχιζόμενη εξάπλωση της Pelagia noctiluca σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αυτή την περίοδο, το Γιβραλτάρ καταγράφει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση, ενώ έξαρση παρατηρείται επίσης σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και την Αδριατική.
Η ευρεία αυτή παρουσία συνδέεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, με την κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση των θαλασσών, που ευνοούν την αναπαραγωγή και τη μετανάστευση των μεδουσών. Η συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας των υδάτων, σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα, φαίνεται πως δημιουργεί τις ιδανικές συνθήκες για την εξάπλωσή τους.
Τι μπορούν να κάνουν οι λουόμενοι
Οι ειδικοί συστήνουν:
- Αποφυγή επαφής με μέδουσες, ακόμη και αν είναι ακίνητες ή νεκρές στην ακτή
- Χρήση μάσκας θαλάσσης για καλύτερη ορατότητα κατά το κολύμπι
- Άμεση χρήση ξυδιού ή πάγου (ποτέ γλυκού νερού) σε περίπτωση τσιμπήματος και αναζήτηση ιατρικής βοήθειας όπου χρειάζεται
Η ανακοίνωση του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας
Τι είναι η μώβ μέδουσα
Η μωβ μέδουσα ή τσούχτρα (επιστημονική ονομασία: Pelagia noctiluca) είναι μέδουσα της οικογένειας Πελαγίδες και το μόνο αναγνωρισμένο επί του παρόντος είδος στο γένος της.
Η επιστημονική ονομασία προέρχεται από τα ελληνικά, πελαγία σημαίνει «θαλασσινός», από τη λέξη πέλαγο, και στα λατινικά noctiluca είναι η συνδυαστική μορφή του nox «νύχτα» και lux σημαίνει φως· επομένως, η Pelagia noctiluca μπορεί να περιγραφεί ως ένας θαλάσσιος οργανισμός με την ικανότητα να λάμπει στο σκοτάδι (βιοφωταύγεια). Απαντάται παγκοσμίως σε τροπικές και θερμές εύκρατες θάλασσες,αν και υπάρχουν υποψίες ότι καταγραφές από την περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού, η οποία περιλαμβάνει τη Μεσόγειο και τον Κόλπο του Μεξικού, αντιπροσωπεύουν στενά συγγενικά αλλά προς το παρόν μη αναγνωρισμένα είδη.
Ένα αρκετά μικρό και ποικιλόχρωμο είδος, τόσο τα πλοκάμια του όσο και η (ασυνήθιστο στις μέδουσες) καμπάνα καλύπτονται από κεντριά. Τα περιστατικά τσιμπήματος είναι κοινά, επώδυνα και τα συμπτώματα μπορεί να επιμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά γενικά δεν είναι επικίνδυνα. Εχουν καταγραφεί σμήνη Pelagia noctiluca που εξαφανίζουν ολόκληρα ιχθυοτροφεία. Εξαιτίας αυτού, έχει γίνει ένα από τα πιο μελετημένα είδη μεδουσών.
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα μετά από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
