Σταθερή, με μικρή ανοδική τάση σε σχέση με το 2024, παρέμεινε το 2025 η παραγωγή γάλακτος και τυροκομικών προϊόντων στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, παρά τις έντονες πιέσεις που προκαλούν η κλιματική αλλαγή και το αυξημένο κόστος παραγωγής.
Όπως ανέφερε στο Αθηναϊκό–Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο πρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου, κ. Δημήτρης Καπούνης, «η σταθερότητα αυτή επιτεύχθηκε χάρη στην ενίσχυση και ανανέωση του ζωικού κεφαλαίου με εισαγωγή ζώων αναπαραγωγής, καθώς χωρίς αυτή την παρέμβαση οι ποσότητες γάλακτος θα ήταν μειωμένες».
Η συνολική παραγωγή ανέρχεται σε περίπου 1.400 τόνους προϊόντων, εκ των οποίων 1.200 τόνοι αφορούν την ΠΟΠ γραβιέρα Νάξου και άλλους 200 τόνους καλύπτουν διαφορετικούς κωδικούς, όπως γάλα, γιαούρτι, κίτρινα και λευκά τυριά κ.α.. Η παραγωγή βασίζεται τόσο στο αγελαδινό όσο και στο αιγοπρόβειο γάλα, με ελαφρά ανοδική τάση στο αγελαδινό, αν και οι προοπτικές παραμένουν αβέβαιες λόγω των καιρικών συνθηκών.
Σύμφωνα με τον κ. Καπούνη, η Γραβιέρα Νάξου εξάγεται σήμερα σε 18 χώρες, με στόχο ο αριθμός αυτός να φτάσει τις 20 στις αρχές του επόμενου έτους. Παρ’ όλα αυτά, οι εξαγωγές κινούνται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, εξαιτίας της απώλειας της ρωσικής αγοράς και της σταδιακής μείωσης της γαλακτοπαραγωγής. Την τελευταία εξαετία καταγράφεται πτώση περίπου έξι τόνων γάλακτος ημερησίως, γεγονός που αποδίδεται στην αποχώρηση παραγωγών από τον κλάδο, στο αυξημένο κόστος και στη λειψυδρία.
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, ο συνεταιρισμός έχει προχωρήσει σε σειρά μέτρων, όπως η εξασφάλιση φθηνότερων ζωοτροφών, η παροχή πιστώσεων στους κτηνοτρόφους με ευνοϊκούς όρους και η υλοποίηση σημαντικής επένδυσης ύψους περίπου 750.000 ευρώ σε μονάδα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων του τυροκομείου.
«Η μονάδα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του έτους και θα παράγει καθαρό νερό, το οποίο θα χρησιμοποιείται τόσο στις ανάγκες του τυροκομείου όσο και για άρδευση καλλιεργειών, μειώνοντας την πίεση στους υδατικούς πόρους» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου.
Παγκόσμια διάκριση για τη Γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας του νησιού, το κορυφαίο προϊόν του συνεταιρισμού, η Γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ, κατέκτησε την πρώτη θέση παγκοσμίως, καθώς αναδείχθηκε καλύτερο τυρί στον κόσμο από τη διεθνή πλατφόρμα Taste Atlas. Η διάκριση αυτή επιβεβαιώνει τη μακρόχρονη φήμη ενός προϊόντος άρρηκτα συνδεδεμένου με τη γαστρονομική ταυτότητα της Νάξου και με καθοριστικό ρόλο στην τοπική αγροτική οικονομία.
Όπως υπογράμμισε ο κ. Καπούνης, η επιτυχία αυτή ανήκει στους παραγωγούς, τους τυροκόμους, το προσωπικό και τη διοίκηση της Ένωσης, αλλά και στους καταναλωτές που στηρίζουν τη Γραβιέρα ΠΟΠ Νάξου. Η αξιολόγηση του Taste Atlas βασίζεται σε διεθνείς κριτικές, ιστορικά δεδομένα και γευστικά χαρακτηριστικά, κατατάσσοντας τη Γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ ως προϊόν παγκόσμιας αναφοράς.
Προβληματισμός για την πατάτα Νάξου
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η κατάσταση στην παραγωγή πατάτας Νάξου. Η έλλειψη νερού και οι ανεπάρκειες στις υποδομές έχουν οδηγήσει σε σημαντική πτώση της παραγωγής. Αν και ο αρχικός στόχος για τη φθινοπωρινή καλλιέργεια ήταν οι 1.500 τόνοι, εκτιμάται ότι τελικά δύσκολα θα ξεπεραστούν οι 600 τόνοι, ενώ δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις για την εαρινή περίοδο εάν δεν υπάρξουν επαρκείς βροχοπτώσεις.
Παράλληλα, έντονο πρόβλημα συνιστά και η διακίνηση «μαϊμού» πατάτας Νάξου στην αγορά, κυρίως εισαγόμενης από την Αίγυπτο, γεγονός που πλήττει το brand του προϊόντος.
Για την προστασία της πατάτας Νάξου, η Ένωση έχει ξεκινήσει διαδικασίες πιστοποίησης της προέλευσης σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, επιδιώκοντας τη θωράκιση του προϊόντος, παρότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν σχετικές υποχρεωτικές ρυθμίσεις από την Πολιτεία.
Σήμερα στο νησί λειτουργούν περίπου 600 κτηνοτροφικές μονάδες, ενώ η Ένωση απασχολεί 130 εργαζόμενους. «Στρατηγικός στόχος παραμένει η αύξηση της πρώτης ύλης, μέσω ιδιόκτητης μονάδας εκτροφής ζώων αναπαραγωγής, ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή τυριού και οι εξαγωγές τα επόμενα χρόνια».
