Εδώ και χρόνια, οι επιστήμονες αναζητούν τον αινιγματικό «ένατο πλανήτη», έναν ουράνιο σώμα που θεωρείται υπεύθυνο για την ανεξήγητη συμπεριφορά των αντικειμένων στη Ζώνη του Κάιπερ – μια περιοχή με παγωμένους βράχους πέρα από τον Ποσειδώνα. Σύμφωνα με παλαιότερες θεωρίες, η βαρυτική επίδραση ενός αόρατου πλανήτη, με μάζα δέκα φορές μεγαλύτερη της Γης, ευθύνεται για τις παράξενες τροχιές αυτών των σωμάτων. Ωστόσο, η πρόσφατη ανακάλυψη ενός νέου πιθανού πλανήτη νάνου ενδέχεται να αλλάξει την οπτική αυτή.
Τρεις Αμερικανοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν την ανακάλυψη του 2017 OF201, ενός αντικειμένου με διάμετρο περίπου 700 χιλιομέτρων, το οποίο είναι τρεις φορές μικρότερο από τον Πλούτωνα αλλά αρκετά μεγάλο ώστε να χαρακτηριστεί πλανήτης νάνος. Τα ευρήματα προέρχονται από προκαταρκτική μελέτη, η οποία δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από άλλους ειδικούς. Ο Σιχάο Τσένγκ, κύριος συγγραφέας της έρευνας από το Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών του Νιου Τζέρσεϊ, τόνισε τη σημασία της ανακάλυψης.
Ο 2017 OF201 βρίσκεται σε απόσταση τριπλάσια από αυτήν του Ποσειδώνα, αλλά η ιδιαίτερα ελλειπτική τροχιά του τον οδηγεί ως το Νέφος του Όορτ – στα απόμακρα όρια του ηλιακού μας συστήματος. Η τροχιά του διαρκεί περίπου 25.000 χρόνια και καθιστά το αντικείμενο ορατό από τη Γη μόλις για το 0,5% αυτής της περιόδου, δηλαδή για περίπου έναν αιώνα. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ο 23χρονος ερασιτέχνης αστρονόμος Σαμ Ντιν από την Καλιφόρνια κατάφερε να εντοπίσει το σώμα αυτό αναλύοντας παλιές βάσεις δεδομένων.
Ο ίδιος το χαρακτήρισε ως «μία από τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις της τελευταίας δεκαετίας» στο ηλιακό μας σύστημα. Η ανακάλυψη αυτή φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για τον χαρακτηρισμό των πλανητών. Ο Πλούτωνας, που είχε ανακηρυχθεί το 1930 ως ο ένατος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος, υποβιβάστηκε σε πλανήτη νάνο το 2006 λόγω του μικρού μεγέθους του – μικρότερου ακόμη και από τη Σελήνη, σύμφωνα με πληροφορίες του AFP.
Σήμερα, εκτός από τον Πλούτωνα, αναγνωρίζονται άλλοι τέσσερις νάνοι πλανήτες: η Δήμητρα, η Έρις, η Χαουμέια και ο Μακεμάκε. Αυτό που κάνει τον 2017 OF201 ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η τροχιά του δεν ευθυγραμμίζεται με την τροχιακή συμπεριφορά άλλων αντικειμένων στη Ζώνη του Κάιπερ – γεγονός που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση την ίδια την υπόθεση ύπαρξης ενός «ένατου πλανήτη».
Ο Τσένγκ υπογραμμίζει ότι χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Η ανακάλυψη αυτή, σύμφωνα με την αστρονόμο Σαμάνθα Λάουλερ από το Πανεπιστήμιο Ρετζίνα του Καναδά, ενισχύει την άποψη ότι η θεωρία περί ένατου πλανήτη απομακρύνεται. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Τσένγκ, «αν και διαθέτουμε τηλεσκόπια ικανά να κοιτούν σχεδόν στα άκρα του σύμπαντος, το ίδιο μας το Ηλιακό Σύστημα εξακολουθεί να κρύβει μυστικά». Ελπίζει ωστόσο ότι το υπό κατασκευή Αστεροσκοπείο Βέρα Ρούμπιν στη Χιλή, που θα ξεκινήσει σύντομα τη λειτουργία του, θα συμβάλει στην αποκάλυψή τους.
