Περισσότεροι από 10.000 εργαζόμενοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους εξαιτίας ψυχοκοινωνικών παραγόντων που σχετίζονται με το εργασιακό τους περιβάλλον, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ινστιτούτου Εργασίας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ETUI-ETUC).
Η Συνομοσπονδία κάνει λόγο για «επιδημία εργασιακού στρες» και καλεί σε άμεση λήψη μέτρων προστασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία, περίπου 6.190 θάνατοι αποδίδονται σε καρδιοπάθειες που σχετίζονται με το εργασιακό άγχος, ενώ άλλοι 4.843 συνδέονται με αυτοκτονίες λόγω επαγγελματικής κατάθλιψης.
Τα δεδομένα αυτά αναδεικνύουν ότι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι υπερβαίνουν σε βαρύτητα τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα, τα οποία, σύμφωνα με την Eurostat, ανήλθαν το 2022 σε 3.286 σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Έμφυλες και γεωγραφικές ανισότητες
Η έρευνα υπογραμμίζει ότι οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, όπως τα εξαντλητικά ωράρια, η επισφάλεια και ο εκφοβισμός στον χώρο εργασίας. Παράλληλα, παρατηρείται ανισότητα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές περιοχές, με τις χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης να εμφανίζουν υψηλότερους δείκτες σχετικών θανάτων.
Η 28η Απριλίου και η σημασία της
Η 28η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία, με στόχο την τιμή στους εργαζομένους που έχασαν τη ζωή τους και τη διεκδίκηση ασφαλέστερων συνθηκών εργασίας. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τα συνδικάτα Βόρειας Αμερικής και καθιερώθηκε παγκοσμίως από το 1996, με το σύνθημα «Θυμόμαστε τους νεκρούς, αγωνιζόμαστε για τους ζωντανούς».
Υψηλοί δείκτες στην Ελλάδα
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με ιδιαίτερα επιβαρυμένους δείκτες σε ζητήματα εργασιακού στρες, παρότι απουσιάζουν επίσημα εθνικά δεδομένα για σχετικούς θανάτους ή ασθένειες. Σύμφωνα με το European Journal of Public Health, η Ελλάδα –μαζί με τη Λιθουανία– καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά απώλειας υγιών ετών ζωής (δείκτης DALYS) λόγω κατάθλιψης που αποδίδεται σε εργασιακή πίεση.
Η εργασιακή ανασφάλεια, οι χαμηλές αμοιβές και το αυξημένο εργασιακό φορτίο συμβάλλουν στη δυσμενή αυτή εικόνα.
Διεκδικήσεις για θεσμική παρέμβαση
Τα εργατικά συνδικάτα ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει άμεσα στη θέσπιση οδηγίας για την αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στον χώρο εργασίας. Προτείνουν δεσμευτικούς κανόνες για την αναγνώριση και διαχείριση των κινδύνων αυτών από τους εργοδότες, με ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων.
Σύμφωνα με την ETUC, η ύπαρξη σχετικής νομικής υποχρέωσης ενισχύει σημαντικά την κινητοποίηση των επιχειρήσεων σε θέματα υγείας και ασφάλειας.
Οι νέες προκλήσεις της εργασίας
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ΥΑΕ, ο γραμματέας της ETUC, Τζούλιο Ρομάνι, επεσήμανε την ανάγκη επείγουσας δράσης, τονίζοντας πως δεν μπορεί να υπάρξει αδράνεια απέναντι σε χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο.
Η γενική γραμματέας της Συνομοσπονδίας, Έστερ Λιντς, υπογράμμισε πως η ψηφιοποίηση, η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη επιφέρουν νέους κινδύνους: αυξημένο άγχος, εξουθένωση, συναισθηματική απομόνωση. «Δεν πρόκειται για μεμονωμένα φαινόμενα, αλλά για συστημικά ζητήματα που επιδεινώνονται», τόνισε.
Κατέληξε επισημαίνοντας πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας ηγηθεί σε θέματα σωματικής ασφάλειας, καλείται πλέον να αναλάβει πρωτοβουλίες και για την προστασία της ψυχικής υγείας των εργαζομένων.
