Το τι ακολουθεί μετά τον 2ο πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ αποκάλυψε ο πρόεδρος του εν λόγω Συμβουλίου, κ. Θάνος Παπαϊωάννου.
Ειδικότερα, σε σχετικό άρθρο του, ο κ. Παπαϊωάννου ανέφερε ότι: «Το φετινό καλοκαίρι σηματοδότησε μια σημαντική καμπή στο πεδίο των δημοσίων προσλήψεων, με τη διεξαγωγή του 2ου πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού του ΑΣΕΠ. Για πρώτη φορά, 43.080 υποψήφιοι εξετάστηκαν σε περιβάλλον Η/Υ, αποδεικνύοντας πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός φτάνει και στον πυρήνα των διαδικασιών αξιολόγησης προσωπικού. Η επιτυχής διοργάνωση και οι καινοτομίες του διαγωνισμού αναγνωρίστηκαν ευρέως, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική του θεσμού. Ωστόσο, το ΑΣΕΠ αντιμετωπίζει τη θετική αυτή εξέλιξη όχι ως κατάληξη, αλλά ως αφετηρία για τις προσλήψεις των ετών 2026 και 2027».
Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ, «αξίζει να υπογραμμιστούν τρεις κρίσιμες συνιστώσες του διαγωνισμού:
- Η τεχνολογική αναβάθμιση της διαδικασίας.
- Η αποτελεσματική –και σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα– διαλειτουργικότητα μεταξύ δημοσίων φορέων.
- Η εισαγωγή σύγχρονων εργαλείων αξιολόγησης, ευθυγραμμισμένων με διεθνή πρότυπα».
«Παρότι η ουσιαστική αξιολόγηση του διαγωνισμού θα γίνει όταν οι επιτυχόντες ενταχθούν και αποδώσουν στον δημόσιο τομέα, η προετοιμασία για τον επόμενο γύρο προσλήψεων έχει ήδη ξεκινήσει. Το Υπουργικό Συμβούλιο αναμένεται να καθορίσει τις θέσεις του 2026 τον Σεπτέμβριο, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών θα στείλει σχετικό αίτημα στο ΑΣΕΠ. Κρίσιμος παράγοντας για την έγκαιρη έκδοση των προκηρύξεων θα είναι η επικαιροποίηση των ψηφιακών οργανογραμμάτων των άνω των 200 εμπλεκόμενων φορέων, κάτι που πέρυσι καθυστέρησε σημαντικά τη διαδικασία» σημείωσε.
Τέσσερα ζητήματα που απαιτούν προσοχή, πέρα από τον γραπτό διαγωνισμό
Παράλληλα, ο κ. Παπαϊωάννου αναφέρθηκε σε τέσσερα ζητήματα που απαιτούν προσοχή. Πιο συγκεκριμένα, τόνισε ότι: «Η επιτυχία του γραπτού διαγωνισμού από μόνη της δεν αρκεί. Υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις που διαμορφώνουν το συνολικό τοπίο των προσλήψεων στο Δημόσιο και πρέπει να αντιμετωπιστούν εάν θέλουμε η μεταρρυθμιστική δυναμική να αποδώσει πραγματικά αποτελέσματα.
1. Χαμηλό ενδιαφέρον των νέων για το Δημόσιο
Η μειωμένη συμμετοχή νέων κάτω των 30 ετών και στους δύο διαγωνισμούς είναι ενδεικτική. Επιπλέον, το 40% των διοριστέων (εκτός γραπτού διαγωνισμού) απορρίπτει την προσφερόμενη θέση, δείχνοντας ότι οι χαμηλοί εισαγωγικοί μισθοί, οι περιορισμένες δυνατότητες εξέλιξης και η αμοιβή που βασίζεται κυρίως στην αρχαιότητα αποτρέπουν τους υποψηφίους. Παρά τις πρόσφατες προσπάθειες σύνδεσης των αποδοχών με την επίτευξη στόχων, η εφαρμογή αυτών των μέτρων στην πράξη παραμένει αβέβαιη.
2. Επικέντρωση προκηρύξεων στη μονιμοποίηση συμβασιούχων
Σε πολλούς φορείς –με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τον τομέα της υγείας– οι διαδικασίες επιλογής προσωπικού λειτουργούν στην ουσία ως μηχανισμός μονιμοποίησης. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται φρούδες ελπίδες σε νέους υποψηφίους χωρίς προϋπηρεσία, ενώ οι χρονοβόρες διαδικασίες εμποδίζουν την ουσιαστική ενίσχυση των υπηρεσιών. Ενδεικτικά, μόνο για το ΕΑΠ χρειάστηκαν επτά χρόνια διαβουλεύσεων με το υπουργείο Παιδείας και το ΑΣΕΠ για την προκήρυξη.
3. Ημι-ανεξάρτητες διαδικασίες πρόσληψης
Ορισμένοι δημόσιοι φορείς ιδιωτικού δικαίου προχωρούν σε προσλήψεις με περιορισμένη συμμετοχή του ΑΣΕΠ – το οποίο περιορίζεται στον έλεγχο προκηρύξεων και ενστάσεων. Αν και αυτή η πρακτική θα μπορούσε θεωρητικά να επισπεύσει τη διαδικασία, στην πράξη οι φορείς αδυνατούν να διαχειριστούν τον όγκο αιτήσεων και δικαιολογητικών, οδηγώντας τελικά σε μεγαλύτερες καθυστερήσεις και αμφίβολη διαφάνεια.
4. Επιλογή διευθυντικών στελεχών: ένα σύστημα υπό πίεση
Το ΑΣΕΠ έχει πλέον αναλάβει και την επιλογή ανώτερων στελεχών (Γενικοί Διευθυντές, Διευθυντές), σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της αξιοκρατίας. Ωστόσο, το σύστημα στηρίζεται σε τυπικά προσόντα που δεν έχουν ποτέ αξιολογηθεί ουσιαστικά, ενώ ο όγκος των θέσεων καθιστά δύσκολη την έγκαιρη ολοκλήρωση των διαδικασιών. Η καθυστέρηση οδηγεί είτε σε επιλογή ήδη γνωστών και άξιων στελεχών –που πιθανόν θα είχαν επιλεγεί και χωρίς τη διαδικασία– είτε σε διορισμό υποψηφίων με πλούσιο βιογραφικό αλλά περιορισμένες ικανότητες. Ένας μόνο ακατάλληλος Γενικός Διευθυντής μπορεί να παραλύσει τη λειτουργία ολόκληρου υπουργείου».
Συμπέρασμα
Τέλος, ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ ανέφερε το συμπέρασμα που έβγαλε, με αφορμή την «επιτυχία του δεύτερου πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού». Ειδικότερα, σημείωσε πως: «Η επιτυχία του πρόσφατου γραπτού διαγωνισμού είναι αναμφίβολα σημαντική και δημιουργεί ένα θετικό κεκτημένο. Όμως, για να μετατραπεί αυτή η επιτυχία σε διαρκή βελτίωση του δημοσίου τομέα, απαιτείται μια συνολική αναθεώρηση του πλαισίου προσλήψεων. Οι χρονοβόρες διαδικασίες του ΑΣΕΠ δεν είναι η αιτία των προβλημάτων – αντίθετα, λειτουργούν συχνά ως φραγμός στην αυθαιρεσία και τη μετριότητα. Η ουσία βρίσκεται στο πώς το κράτος συνολικά θα αξιοποιήσει τις δυνατότητες του ΑΣΕΠ και πώς θα μεταβεί σε ένα πιο ευέλικτο, αξιοκρατικό και ελκυστικό περιβάλλον εργασίας για τους δημόσιους υπαλλήλους του αύριο».
