Διάταξη του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης» προβλέπει την καταβολή της επιστροφής ενοικίου αυτόματα, χωρίς καμία αίτηση και με απλή προϋπόθεση τη σωστή συμπλήρωση του αριθμού μισθωτηρίου στη φορολογική δήλωση.
Υπενθυμίζεται πως η επιστροφή θα πραγματοποιείται ετησίως στις 30 Νοεμβρίου και θα αντιστοιχεί στο 1/12 του συνολικού ενοικίου που έχει καταβληθεί το προηγούμενο έτος.
Η ρύθμιση που εντάχθηκε στο νέο σχέδιο νόμου προβλέπει ως μοναδική προϋπόθεση για την επιστροφή την ύπαρξη καταχωρισμένου αριθμού δήλωσης μίσθωσης (κωδ. 081) στο Ε1.
- Όσοι από τους δικαιούχους δεν έχουν συμπληρώσει τον αριθμό μισθωτηρίου στο αντίστοιχο εικονίδιο της δήλωσης (κωδικός 081) θα έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν χωρίς κανένα πρόστιμο έως τις 15 Ιουλίου, υποβάλλοντας τροποποιητική δήλωση.
- Ακόμη και για όσους δεν προλάβουν αυτή την ημερομηνία έχει ήδη προβλεφθεί η χρονική ευχέρεια να το κάνουν έως τις 30 Σεπτεμβρίου.
- Σε κάθε περίπτωση, η υποβολή δήλωσης τροποποιητική πληροφοριακού χαρακτήρα δεν έχει πρόστιμο.
- Ο υπολογισμός του ενοικίου γίνεται αυτόματα με βάση τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του μισθωτή του εκάστοτε προηγουμένου φορολογικού έτους, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Σεπτεμβρίου του έτους καταβολής. Άρα, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025.
Ποιοι κινδυνεύουν με αποκλεισμό
Εκπρόσωποι των φοροτεχνικών επισημαίνουν ότι πρόκειται για προβληματική ρύθμιση, η οποία μετακυλίει την ευθύνη στους φορολογούμενους, με τον κίνδυνο να αποκλειστούν από την επιδότηση λόγω καθαρά τεχνικών ελλείψεων και όχι λόγω εισοδηματικών ή περιουσιακών αποκλίσεων.
Την ίδια στιγμή, η πρόβλεψη για επιστροφή του επιδόματος με τόκους και τριετή αποκλεισμό σε περίπτωση λάθους, ενισχύει το κλίμα ανασφάλειας.
Ειδικότερα, εάν διαπιστωθεί ότι ο δικαιούχος έλαβε το ποσό χωρίς να πληροί τα κριτήρια –ακόμα και λόγω ακούσιου λάθους– τότε το ποσό επιστρέφεται εντόκως, και ο πολίτης αποκλείεται από το πρόγραμμα για τα επόμενα τρία έτη.
Κάτι τέτοιο δημιουργεί αβεβαιότητα, ιδίως σε περιπτώσεις που τα στοιχεία αλλάζουν εκ των υστέρων λόγω τροποποιήσεων από την ίδια την ΑΑΔΕ ή τον εκμισθωτή.
Τα εισοδηματικά κριτήρια
Η επιστροφή ενοικίου αφορά τόσο την κύρια όσο και τη φοιτητική κατοικία. Το μέγιστο ποσό για την κύρια κατοικία είναι τα 800 ευρώ, συν 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος, και έως 800 ευρώ για φοιτητική κατοικία.
Τα εισοδηματικά κριτήρια είναι τα εξής:
- Για τον άγαμο, το όριο ετησίως είναι τα 20.000 ευρώ.
- Για τον έγγαμο, 28.000 ευρώ χωρίς παιδιά.
- Για τον έγγαμο με παιδιά, το όριο ανέρχεται σε 28.000 ευρώ και προσαυξάνεται κατά 4.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.
- Για μονογονεϊκές οικογένειες, το ετήσιο εισοδηματικό όριο ανέρχεται σε 31.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 5.000 ευρώ για το δεύτερο παιδί, συν 5.000 ευρώ για το τρίτο κ.λπ.
Σημειώνεται ότι επιλέξιμο θα είναι το 80% των νοικοκυριών. Το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 230 εκατ. ευρώ ετησίως. Οι ωφελούμενοι, βάσει των φορολογικών δηλώσεων του 2024 (εισοδήματα 2023), είναι 1.188.000.
Η ενίσχυση θα καταβάλλεται απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων χωρίς αίτηση και χωρίς φορολόγηση ή δυνατότητα συμψηφισμού με οφειλές.
Δυσαρέσκεια για τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια
Τέλος, υπάρχει δυσαρέσκεια σχετικά με τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια τα οποία καθορίζουν την επιλεξιμότητα των δικαιούχων.
Οι διαμαρτυρίες εστιάζονται κυρίως στο γεγονός ότι το όριο εισοδήματος για άγαμους προσδιορίζεται στα 20.000 ευρώ, ενώ για έγγαμους ή μέλη συμφώνου συμβίωσης στα 28.000 ευρώ.
Τονίζεται πως η διαφοροποίηση αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές συνθήκες διαβίωσης, με αποτέλεσμα να αποκλείονται οικογένειες με αυξημένα έξοδα, ενώ άτομα που συζούν χωρίς επίσημη δέσμευση να δικαιούνται αθροιστικά μεγαλύτερη ενίσχυση.
Την ίδια στιγμή, τρίτεκνες, πολύτεκνες οικογένειες και οικογένειες με παιδιά ΑμεΑ θεωρούν ότι το υπάρχον πλαίσιο είναι ανεπαρκές και δεν ανταποκρίνεται στις αυξημένες στεγαστικές ανάγκες και το κόστος ζωής τους.
