Το φτέρνισμα είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα αντανακλαστικά του οργανισμού, κοινό τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα. Πρόκειται για την απότομη και βίαιη αποβολή αέρα από τους πνεύμονες μέσω της μύτης και του στόματος, με στόχο την απομάκρυνση ερεθιστικών παραγόντων.
Συνήθως προκαλείται όταν ιός, βακτήριο, αλλεργιογόνο ή χημική ουσία εισέλθει στα ρουθούνια. Το σώμα αντιδρά άμεσα, χρησιμοποιώντας το φτέρνισμα για να καθαρίσει τη μύτη από βλέννα και να εμποδίσει την είσοδο ξένων σωματιδίων στους αεραγωγούς.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι λοιμώξεις που πυροδοτούν το φαινόμενο. Ουσίες όπως η πιπερίνη στο μαύρο πιπέρι ή η καψαϊκίνη στις πιπεριές τσίλι μπορούν να ερεθίσουν τις νευρικές απολήξεις του ρινικού βλεννογόνου και να προκαλέσουν φτέρνισμα. Επίσης, περίπου το 25% των ανθρώπων εμφανίζει το λεγόμενο «φωτογενές φτέρνισμα», μια αντίδραση στο έντονο φως, κυρίως στο ηλιακό.
Με ανοιχτά μάτια γίνεται;
Κατά το φτέρνισμα, οι περισσότεροι κλείνουμε αυτόματα τα μάτια μας. Πρόκειται για αντανακλαστικό που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, βοηθά να μειωθεί η πιθανότητα εισόδου μικροβίων στα μάτια.
Αν και είναι δυνατό να συγκρατήσει κάποιος το αντανακλαστικό και να φτερνιστεί με ανοιχτά μάτια, οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην το επιχειρούμε για λόγους υγιεινής.
Γιατί είναι τόσο… θορυβώδες;
Ο ήχος που παράγουμε όταν φτερνιζόμαστε εξαρτάται από τον όγκο του αέρα που αποβάλλεται μέσω του στόματος ή της μύτης. Όσο περισσότερος αέρας εκπνέεται, τόσο πιο δυνατό είναι το φτέρνισμα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ταχύτητα των σταγονιδίων που εκτοξεύονται μπορεί να φτάσει τα περίπου 160 χιλιόμετρα την ώρα, γεγονός που εξηγεί γιατί οι γιατροί τονίζουν τη σημασία της κάλυψης του στόματος και της μύτης.
