Η ραγδαία διάδοση της υπηρεσίας IRIS για online πληρωμές, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αποστολής χρημάτων απευθείας στον αριθμό κινητού του παραλήπτη, έχει αλλάξει σημαντικά τον τρόπο που πραγματοποιούνται οι καθημερινές συναλλαγές.
Ωστόσο, αυτή η νέα ευκολία έχει προκαλέσει και προβληματισμούς φορολογικής φύσεως. Πολλοί πολίτες απευθύνονται σε λογιστές, φοροτεχνικούς και δημοσιογράφους, αναζητώντας διευκρινίσεις για το αν αυτού του είδους οι μεταφορές χρημάτων ενδέχεται να εκληφθούν από την εφορία ως εισόδημα.
Ένα παράδειγμα πολύ απλό που σίγουρα οι περισσότεροι από εμάς το έχουμε ζήσει: ένας φίλος πληρώνει τον λογαριασμό στο εστιατόριο και οι υπόλοιποι του στέλνουν το μερίδιό τους σε λίγα δευτερόλεπτα μέσω IRIS. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν η ΑΑΔΕ μπορεί να αντιμετωπίσει την καταβολή αυτή ως εισόδημα.
Σύμφωνα με φοροτεχνικούς, η απάντηση είναι: όχι, όταν πρόκειται για επιστροφή χρημάτων ή κάλυψη κοινών εξόδων μεταξύ ιδιωτών. Εισόδημα θεωρούνται μόνο τα ποσά που προκύπτουν από εργασία, υπηρεσίες, εμπορική δραστηριότητα ή επενδύσεις.
Σε περίπτωση ελέγχου, ο φορολογούμενος μπορεί να αποδείξει ότι η μεταφορά σχετίζεται με κοινή δαπάνη, όπως φαγητό ή λογαριασμός. Να σημειωθεί ότι οι ειδικοί προτείνουν να σημειώνεται σχετική αιτιολογία στη συναλλαγή («φαγητό», «δώρο», «λογαριασμός»), ώστε να αποκλείεται κάθε παρερμηνεία.
Μεταφορές IRIS: Πότε έρχεται η εφορία
Οι συχνές και ανεξήγητες εισροές χρημάτων σε έναν λογαριασμό ενδέχεται να προσελκύσουν την προσοχή της εφορίας.
Για παράδειγμα, αν κάποιος λαμβάνει σχεδόν κάθε εβδομάδα ποσά των 200 ή 300 ευρώ από διάφορους αποστολείς, χωρίς να υπάρχει σαφής λόγος για αυτές τις μεταφορές, αυτό μπορεί να εγείρει υποψίες. Ειδικότερα, αν αυτή η πρακτική συνεχίζεται για μεγάλο διάστημα, η εφορία μπορεί να το ερμηνεύσει ως μυστική παροχή υπηρεσιών ή εμπορική δραστηριότητα, και να ζητήσει εξηγήσεις για την προέλευση των χρημάτων.
Η χρήση του IRIS καταγράφει εντυπωσιακή αύξηση. Το 2024, οι διατραπεζικές συναλλαγές μέσω του συστήματος IRIS ξεπέρασαν τα 57,3 εκατομμύρια, με συνολική αξία άνω των 6,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 137% σε σχέση με το 2023.
Περισσότεροι από 3,8 εκατομμύρια πολίτες χρησιμοποιούν το IRIS P2P (peer-to-peer), ενώ περισσότεροι από 565.000 επαγγελματίες έχουν ενταχθεί στο IRIS P2B. Επίσης, περίπου 8.000 επιχειρήσεις και ηλεκτρονικά καταστήματα συμμετέχουν στο IRIS Commerce, καθώς από τον Νοέμβριο του 2025 θα είναι υποχρεωτική η ένταξη όλων των επαγγελματιών στο σύστημα.
Από την 1η Νοεμβρίου 2025, όλες οι επιχειρήσεις – είτε φυσικές είτε ηλεκτρονικές – πρέπει να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS, και για τις επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται θα επιβάλλονται πρόστιμα από 10.000 έως 20.000 ευρώ. Στα POS θα εμφανίζονται δύο επιλογές κατά την πληρωμή – IRIS και κάρτα. Ο ταμίας θα επιλέγει την επιλογή IRIS, δημιουργώντας ένα δυναμικό QR code, και η πληρωμή θα ολοκληρώνεται μέσω του mobile banking app του πελάτη.
Αργότερα, το 2026, θα προστεθεί η τεχνολογία NFC, επιτρέποντας τις πληρωμές μέσω απλής επαφής του κινητού στο POS.
