Δημόσιο: Νόμος πλέον το νέο πειθαρχικό δίκαιο - Απολύσεις για άρνηση αξιολόγησης

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος 5225/2025, που φέρνει ριζικές αλλαγές στο πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων, εισάγοντας αυστηρότερες κυρώσεις αλλά και νέα εργαλεία για την επιτάχυνση της απονομής πειθαρχικής δικαιοσύνης.

Ο νέος νόμος καθιστά την άρνηση συμμετοχής στην αξιολόγηση ή την παραβίαση των διαδικασιών της (προγραμματισμός, στοχοθεσία, μετρήσεις, επιμορφώσεις) πειθαρχικό παράπτωμα.

 Οι κυρώσεις ξεκινούν από πρόστιμο δύο μηνιαίων αποδοχών και, σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης μη συμμόρφωσης για δύο συνεχόμενες περιόδους, μπορεί να φτάσουν μέχρι και την οριστική παύση του υπαλλήλου.

Τα πειθαρχικά παραπτώματα

Πειθαρχικά παραπτώματα αποτελούν:

• Πράξεις με τις οποίες εκδηλώνεται άρνηση αναγνώρισης του Συντάγματος ή έλλειψη αφοσίωσης στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία.
• Κάθε παράβαση υπαλληλικού καθήκοντος που προσδιορίζεται από τις υποχρεώσεις που επιβάλλουν στον υπάλληλο οι κείμενες διατάξεις, εντολές και οδηγίες. Το υπαλληλικό καθήκον σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλει στον υπάλληλο πράξη ή παράλειψη που να αντίκειται προς τις διατάξεις του Συντάγματος και των νόμων
• Τα εγκλήματα σχετικά με την υπηρεσία κατά τον Ποινικό Κώδικα ή άλλους ειδικούς ποινικούς νόμους.
• Η απόκτηση οικονομικού οφέλους ή ανταλλάγματος προς όφελος του ιδίου του υπαλλήλου ή τρίτου προσώπου, κατά την άσκηση των καθηκόντων του ή εξ αφορμής αυτών.
• Η αναξιοπρεπής ή ανάρμοστη ή ανάξια για υπάλληλο συμπεριφορά εντός ή εκτός υπηρεσίας.
• Η παραβίαση της αρχής της αμεροληψίας ή η παράλειψη δήλωσης κωλύματος συμφέροντος.
• Η παραβίαση της αρχής της ισότητας, των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας και απασχόλησης, η παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και της καταπολέμησης των διακρίσεων λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, η χρήση γλώσσας έμφυλης διάκρισης, κατά την άσκηση των καθηκόντων.
• Η εκδήλωση κάθε μορφής βίας και παρενόχλησης στην εργασία, κατά την άσκηση των καθηκόντων.
• Η παραβίαση της υποχρέωσης εχεμύθειας.
• Η σοβαρή απείθεια.
• Η αδικαιολόγητη αποχή από την εκτέλεση των καθηκόντων.
• Η παραβίαση των υποχρεώσεων του άρθρου 27 του παρόντος, καθώς και η αδικαιολόγητη προτίμηση νεότερων υποθέσεων με παραμέληση παλαιότερων.
• Η άρνηση παροχής πληροφόρησης στους πολίτες και τις αρχές.
• Η προδήλως αδικαιολόγητη μη εξυπηρέτηση των πολιτών και η υπαίτια μη έγκαιρη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
• Η χρησιμοποίηση της δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας ή πληροφοριών που κατέχει ο υπάλληλος λόγω της υπηρεσίας ή της θέσης του, για εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων του ίδιου ή τρίτων προσώπων.
• Η αδικαιολόγητη άρνηση προσέλευσης για ιατρική εξέταση.
• Η άμεση ή μέσω τρίτου προσώπου συμμετοχή σε δημοπρασία την οποία διενεργεί επιτροπή, μέλος της οποίας είναι ο υπάλληλος ή όταν η επιτροπή αυτή υπάγεται στην αρχή στην οποία ο υπάλληλος υπηρετεί.
• Η κακόβουλη άσκηση κριτικής των πράξεων της προϊσταμένης αρχής που γίνεται δημοσίως, γραπτώς ή προφορικώς, με σκόπιμη χρήση εν γνώσει εκδήλως ανακριβών στοιχείων ή με χαρακτηριστικά απρεπείς εκφράσεις.
• Η άρνηση σύμπραξης, συνεργασίας, χορήγησης στοιχείων ή εγγράφων κατά τη διεξαγωγή έρευνας, επιθεώρησης ή ελέγχου από Ανεξάρτητες Αρχές και τα ιδιαίτερα Σώματα και Υπηρεσίες Επιθεώρησης και Ελέγχου.
• Η αδικαιολόγητα μη έγκαιρη σύνταξη ή η σύνταξη μεροληπτικής έκθεσης αξιολόγησης ή η σύνταξη έκθεσης με κρίσεις ή χαρακτηρισμούς που δεν εξειδικεύονται με αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων.
• Η άρνηση υπαλλήλου να λάβει μέρος, να διευκολύνει ή να προβεί στη διαδικασία αξιολόγησης είτε ως αξιολογητής είτε ως αξιολογούμενος.
• Η άρνηση ή παρέλκυση εκτέλεσης υπηρεσίας.
• Η χρησιμοποίηση τρίτων προσώπων για την απόκτηση υπηρεσιακής εύνοιας ή την πρόκληση ή ματαίωση εντολής της υπηρεσίας.
• Η σύναψη στενών κοινωνικών σχέσεων με πρόσωπα, με αφορμή τον χειρισμό θεμάτων αρμοδιότητας του υπαλλήλου από την αντιμετώπιση των οποίων εξαρτώνται ουσιώδη συμφέροντα των προσώπων αυτών.
• Η φθορά λόγω ασυνήθιστης χρήσης, η εγκατάλειψη ή η παράνομη χρήση πράγματος το οποίο ανήκει στην υπηρεσία.
• Η παράλειψη από τα πειθαρχικά όργανα δίωξης και τιμωρίας πειθαρχικού παραπτώματος ή η παράλειψη ή καθυστέρηση έκδοσης διαπιστωτικής πράξης έκπτωσης από την υπηρεσία.
• Η άσκηση εργασίας ή έργου με αμοιβή χωρίς προηγούμενη άδεια της υπηρεσίας ή η συμμετοχή σε εταιρείες κατά παράβαση του άρθρου 32 ή η άσκηση έργων ασυμβίβαστων με την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου
• Η απλή απείθεια.
• Η μη τήρηση του ωραρίου από τον υπάλληλο και η παράλειψη του προϊσταμένου να ελέγχει την τήρησή του.
• Η αμέλεια ή ατελής εκπλήρωση του υπηρεσιακού καθήκοντος.
• Η άρνηση συνεργασίας με τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) και η μη εφαρμογή των διατάξεων περί απλούστευσης των διαδικασιών και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας.
• Το ειδικό πειθαρχικό παράπτωμα της μη εμφάνισης ή της άρνησης κατάθεσης μάρτυρα χωρίς εύλογη αιτία.
• Η μη εκτέλεση τελεσίδικης πειθαρχικής απόφασης.
• Η μη ανάρτηση ή η μη έγκαιρη ανάρτηση στο διαδίκτυο των πράξεων που είναι αναρτητέες.
• Η κατάθεση, η χρήση, η συμπερίληψη και η διατήρηση στον ατομικό υπηρεσιακό φάκελο υπαλλήλου, πλαστού, νοθευμένου ή παραποιημένου πιστοποιητικού ή τίτλου ή βεβαιώσεως, με την επιφύλαξη του άρθρου 20 περί ανάκλησης διορισμού.
• Οποιαδήποτε πράξη κατά της γενετήσιας ελευθερίας, καθώς και ειδικότερα η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας άλλου προσώπου ή και οποιαδήποτε πράξη οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, εντός και εκτός υπηρεσίας. Επιβαρυντική περίσταση αποτελεί
• η τέλεση των πράξεων αυτών σε βάρος ανηλίκων ή και η τέλεση των πράξεων αυτών από υπαλλήλους κατά κατάχρηση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων.

Οι νέες ποινές

Οι πειθαρχικές ποινές που επιβάλλονται στους υπαλλήλους είναι:

• η έγγραφη επίπληξη,
• το πρόστιμο έως τις αποδοχές δώδεκα μηνών,
• η στέρηση του δικαιώματος χορήγησης μισθολογικού κλιμακίου από ένα έως πέντε έτη,
• η αφαίρεση έως τεσσάρων μισθολογικών κλιμακίων,
• η στέρηση του δικαιώματος για προαγωγή από ένα έως πέντε έτη,
• η στέρηση του δικαιώματος συμμετοχής σε διαδικασία επιλογής προϊσταμένου οργανικής μονάδας οποιουδήποτε επιπέδου και η απαγόρευση άσκησης καθηκόντων προϊσταμένου κατ’ αναπλήρωση ή με ειδικές διατάξεις για διάστημα από ένα έως πέντε έτη,
• η αφαίρεση της άσκησης των καθηκόντων προϊσταμένου οργανικής μονάδας οποιουδήποτε επιπέδου για τη θητεία ή το υπόλοιπό της και η απαγόρευση άσκησης καθηκόντων προϊσταμένου με γενικές ή ειδικές διατάξεις για διάστημα από ένα έως πέντε έτη,
• ο υποβιβασμός έως δύο βαθμούς,
• η προσωρινή παύση από τρεις έως δώδεκα μήνες με πλήρη στέρηση των αποδοχών και
• η οριστική παύση.

Νέο πειθαρχικό όργανο

Η διαδικασία αναμορφώνεται με τη σύσταση ειδικού πειθαρχικού οργάνου, αποτελούμενου από 60 δικαστές του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με πλήρη απασχόληση. Οι αιρετοί εκπρόσωποι των εργαζομένων θα έχουν πλέον ρόλο μόνο στο στάδιο πριν από την εκδίκαση, καταθέτοντας γνώμη, και στη συνέχεια θα αποχωρούν.

Στόχος είναι η επιτάχυνση της εκδίκασης των υποθέσεων. Μέχρι το τέλος του 2024 εκκρεμούσαν περίπου 2.300 πειθαρχικές υποθέσεις, με διαδικασίες που σε πολλές περιπτώσεις διαρκούσαν πάνω από πέντε χρόνια.

Έναρξη ισχύος

Οι νέες διατάξεις θα εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου 2026 σε όλους τους υπαλλήλους του Δημοσίου, των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και των ΝΠΔΔ. Παραπτώματα έως τις 31/12/2025 θα υπάγονται στον νέο νόμο, εφόσον η πειθαρχική δίωξη ασκηθεί μετά την ημερομηνία αυτή.

Με την ψήφιση και δημοσίευση του νόμου, το Δημόσιο εισέρχεται σε μια νέα εποχή αυστηρότερης λογοδοσίας.

Δείτε ΕΔΩ ολόκληρο το ΦΕΚ.