Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προχώρησε για πρώτη φορά στην ένταξη μίας νέας γενιάς θεραπειών κατά της παχυσαρκίας και του σακχαρώδους διαβήτη στη λίστα των βασικών φαρμάκων, στέλνοντας σαφές μήνυμα για την ανάγκη καθολικής πρόσβασης σε καινοτόμες αγωγές.
Μεταξύ των σκευασμάτων που εγκρίθηκαν ξεχωρίζουν η σεμαγλουτίδη – δραστική ουσία των Ozempic και Wegovy της Novo Nordisk –, η ντουλαγλουτίδη, η λιραγλουτίδη, καθώς και η τιρζεπατίδη, γνωστή από το Mounjaro της Eli Lilly.
Υψηλό κόστος, χαμηλή πρόσβαση
Παρά τα θεαματικά αποτελέσματα σε απώλεια βάρους και ρύθμιση του διαβήτη, οι τιμές παραμένουν απαγορευτικές. Στις ΗΠΑ, η μηνιαία θεραπεία ξεπερνά τα 1.000 δολάρια, με τον ΠΟΥ να προειδοποιεί ότι το οικονομικό εμπόδιο «περιορίζει δραματικά την πρόσβαση». Ο Οργανισμός καλεί κυβερνήσεις και φαρμακοβιομηχανίες να επιταχύνουν την κυκλοφορία γενοσήμων ώστε να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα και σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Το ζήτημα των πατεντών
Μελέτες δείχνουν ότι η γενόσημη σεμαγλουτίδη μπορεί να παραχθεί στην Ινδία με κόστος περίπου 4 δολάρια τον μήνα. Η λήξη της πατέντας το 2026 σε μεγάλες αγορές, όπως η Κίνα, ο Καναδάς και η Ινδία, αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για πιο προσιτά σκευάσματα. Παράλληλα, πρόσφατη δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό JAMA κατέγραψε 40% μικρότερο κίνδυνο νοσηλείας ή πρόωρου θανάτου σε ασθενείς με καρδιακά προβλήματα που λαμβάνουν τα συγκεκριμένα φάρμακα, ενισχύοντας τον ρόλο τους ως σωτήριες θεραπείες.
Η παγκόσμια διάσταση
Η παχυσαρκία πλήττει σήμερα περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως, ενώ ο διαβήτης αφορά πάνω από 800 εκατομμύρια. Το 2021, νοσήματα που σχετίζονται με την παχυσαρκία προκάλεσαν 3,7 εκατομμύρια θανάτους, ξεπερνώντας συνολικά εκείνους από ελονοσία, φυματίωση και AIDS.
Η απόφαση του ΠΟΥ δεν έχει μόνο επιστημονική σημασία, αλλά και πολιτική: οι νέες θεραπείες δεν πρέπει να παραμείνουν προνόμιο των εύπορων χωρών, αλλά να καταστούν προσβάσιμες σε όλους όσοι τις χρειάζονται.
